Các nhà nghiên cứu đã đạt được một bước tiến quan trọng trong việc hiểu về sự hình thành và phát triển của các con sông trên toàn cầu. Theo một nghiên cứu mới được công bố, các con sông có xu hướng hình thành nhiều nhánh nếu tốc độ xói mòn bờ sông nhanh hơn tốc độ lắng đọng trầm tích ở các bờ đối diện.
Động mạch của Trái Đất
Sông ngòi đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp nước, trầm tích và các chất dinh dưỡng cho các hệ sinh thái đa dạng. Tuy nhiên, việc tìm hiểu nguyên nhân định hình dòng chảy của các con sông đã là một bài toán đau đầu với các nhà nghiên cứu trong hơn một thế kỷ. Từ trước đến nay, các chuyên gia đã biết rằng các con sông có thể có nhiều hình dạng và kích thước khác nhau, nhưng vẫn chưa có một giải thích cụ thể về nguyên nhân dẫn đến sự đa dạng này.
Một nhóm nghiên cứu tại Đại học California, Santa Barbara (UCSB) đã thực hiện một nghiên cứu toàn diện về động lực của các nhánh sông. Họ đã lập bản đồ của 84 con sông trên toàn cầu trong suốt 36 năm, sử dụng các hình ảnh vệ tinh để phân tích sự thay đổi của dòng chảy.
Kết quả nghiên cứu
Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng tốc độ xói mòn bờ sông và tốc độ lắng đọng trầm tích ở các bờ đối diện là hai yếu tố quyết định chính đến sự hình thành của các nhánh sông. Nếu tốc độ xói mòn bờ sông nhanh hơn tốc độ lắng đọng trầm tích, các con sông sẽ có xu hướng hình thành nhiều nhánh.
Các nhà nghiên cứu đã phân loại sông ngòi thành hai loại: đơn dòng và đa dòng. Hầu hết các con sông lớn nhất thế giới đều là sông đa dòng, trong khi sông Mississippi đơn dòng ở Mỹ là một ngoại lệ. Nghiên cứu này đã cung cấp cái nhìn sâu hơn về các thảm họa thiên nhiên và nỗ lực phục hồi sông ngòi.
Ứng dụng của nghiên cứu
Việc tái kết nối các vùng đồng bằng ngập lụt với các con sông đã bị phân dòng ngày càng được quan tâm. Những giải pháp phục hồi dựa trên tự nhiên đòi hỏi phải xác định được độ rộng của hành lang sông cần thiết, cũng như thời gian để một con sông hồi phục trạng thái tự nhiên.
Các nhà khoa học đã đưa ra một công thức mới để tính toán thời gian một con sông hình thành dòng chảy mới. Điều này có thể giúp chuyển đổi việc lập kế hoạch phòng chống lũ lụt và phục hồi hệ sinh thái sông ngòi.
Một công cụ quan trọng cho quản lý sông ngòi
Nghiên cứu này đã cung cấp một công cụ quan trọng cho việc quản lý và bảo vệ các hệ sinh thái sông ngòi trên toàn cầu. Các nhà khoa học và nhà quản lý có thể sử dụng kết quả nghiên cứu này để đánh giá và dự đoán sự thay đổi của dòng chảy sông ngòi, từ đó đưa ra các giải pháp phục hồi và bảo vệ hiệu quả.
Tham khảo thêm: Nature và các nguồn thông tin khác từ các chuyên gia trong lĩnh vực sông ngòi và hệ sinh thái.
