Trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang ngày càng trở nên nghiêm trọng, việc tìm kiếm các giải pháp để giảm thiểu tác động môi trường đã trở thành một nhiệm vụ cấp thiết. Một trong những công cụ quan trọng trong nỗ lực này là tín chỉ carbon, một cơ chế giúp giảm phát thải khí nhà kính và khuyến khích các hoạt động bền vững. Tuy nhiên, giá trị của tín chỉ carbon không chỉ giới hạn ở việc giảm phát thải, mà còn gắn liền với những giá trị lịch sử, văn hóa, nhân văn, tâm linh và sinh kế của các cộng đồng địa phương.
Ở Việt Nam, nhiều mô hình bảo tồn rừng và nông nghiệp bền vững đã được triển khai, mang lại hiệu quả tích cực trong việc giảm phát thải và bảo vệ môi trường. Một điển hình là khu rừng đầu nguồn sông Ngàn Phố, được phục dựng bởi TS. Trần Thị Lành sau hơn 20 năm. Thay vì trực tiếp trồng rừng, bà Lành đã chọn cách thuyết phục cộng đồng địa phương tham gia vào việc bảo vệ và phục dựng rừng. Kết quả không chỉ là sự hồi sinh của cánh rừng mà còn là bảo tồn các giá trị văn hóa và tâm linh của cộng đồng dân tộc thiểu số.
Bà Betty Pallard tại Diễn đàn Net Zero 2025: Thị trường carbon trong kỷ nguyên mới. Ảnh: Hoàng Anh.
Một mô hình khác đáng chú ý là mô hình lúa – tôm tại bán đảo Cà Mau, được triển khai bởi Kỹ sư Hồ Quang Cua. Mô hình này không chỉ giúp tăng thu nhập cho nông dân mà còn giảm thiểu tác động môi trường thông qua việc áp dụng các phương pháp canh tác bền vững. Những mô hình như thế này đã chứng minh rằng việc bảo tồn và phát triển bền vững không chỉ là trách nhiệm của một nhóm người hay tổ chức mà còn là cơ hội để cả cộng đồng cùng tham gia và hưởng lợi.
Tín chỉ carbon được xem là một cơ hội lớn để các mô hình bảo tồn và nông nghiệp bền vững được nhân rộng. Tuy nhiên, để phát triển thị trường tín chỉ carbon một cách hiệu quả, sự hỗ trợ của Chính phủ và các tổ chức quốc tế là rất cần thiết. Các chuyên gia cũng cho rằng, để tăng giá trị và thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư, tín chỉ carbon cần có một thương hiệu riêng biệt và rõ ràng, có thể được xây dựng thông qua việc kể lại những câu chuyện về các dự án giảm phát thải và bảo tồn môi trường tại Việt Nam.
Hệ sinh thái Rừng – Rẫy – Ruộng tại khu rừng đầu nguồn sông Ngàn Phố.
Với tất cả những giá trị đi kèm, tín chỉ carbon không chỉ đóng vai trò như một công cụ giảm thiểu tác động môi trường mà còn là một cơ hội để Việt Nam phát triển bền vững và bảo vệ môi trường cho thế hệ tương lai. Thông qua việc hỗ trợ và khuyến khích các mô hình bảo tồn và nông nghiệp bền vững, Việt Nam có thể tiếp tục phát huy những nỗ lực trong việc giảm phát thải khí nhà kính, đồng thời bảo vệ và phát triển các giá trị lịch sử, văn hóa và sinh kế của cộng đồng địa phương.
Anh hùng lao động, Kỹ sư Hồ Quang Cua tại Diễn đàn Net Zero 2025: Thị trường carbon trong kỷ nguyên mới. Ảnh: Hoàng Anh
Chính vì vậy, việc xây dựng và phát triển thị trường tín chỉ carbon tại Việt Nam đòi hỏi sự tham gia và hỗ trợ tích cực từ tất cả các bên liên quan, từ Chính phủ, doanh nghiệp đến cộng đồng địa phương. Với sự hợp tác và nỗ lực chung, tín chỉ carbon có thể trở thành một công cụ mạnh mẽ trong việc bảo vệ môi trường và phát triển bền vững cho tương lai.
