Trong thời đại kỹ thuật số hiện nay, việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào đời sống hàng ngày đã trở thành một phần không thể thiếu, đặc biệt là đối với giới trẻ. Một nghiên cứu gần đây được thực hiện bởi Common Sense Media chỉ ra rằng, hơn 70% thanh thiếu niên tại Mỹ đang sử dụng AI như một người bạn đồng hành. Điều này đặt ra những câu hỏi quan trọng về sự phát triển nhận thức và tâm lý xã hội của thế hệ trẻเติบโต lên cùng với công nghệ AI.
Một ví dụ điển hình về việc sử dụng AI trong giới trẻ là Kayla Chege, một học sinh 15 tuổi đến từ bang Kansas. Cô thường xuyên sử dụng ChatGPT để hỏi về các vấn đề thường ngày, từ việc gợi ý mua sắm đến lập kế hoạch tổ chức sinh nhật. Kayla khẳng định rằng cô không sử dụng AI để gian lận trong học tập mà chỉ tận dụng chatbot cho các câu hỏi đời thường. Tuy nhiên, cô cũng thừa nhận rằng AI đang dần trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của mình.
Nghiên cứu của Common Sense Media, dựa trên khảo sát hơn 1.000 thiếu niên trên toàn nước Mỹ, cho thấy AI không chỉ được sử dụng như một công cụ hỏi đáp mà còn là nơi tìm kiếm lời khuyên, cảm xúc và sự đồng hành. Theo kết quả khảo sát, 31% thanh thiếu niên cho biết họ cảm thấy những cuộc trò chuyện với AI đem lại cảm giác ‘thỏa mãn bằng hoặc hơn’ so với việc nói chuyện với bạn bè ngoài đời.
Nhiều thiếu niên cho rằng sự hấp dẫn của AI nằm ở chỗ nó luôn sẵn sàng, không phán xét và mang lại cảm giác được thấu hiểu. Tuy nhiên, chính sự lý tưởng này lại khiến nhiều chuyên gia lo ngại về việc trẻ em mất dần niềm tin vào bản thân trong việc đưa ra quyết định.
Giáo sư Eva Telzer, chuyên ngành tâm lý và thần kinh học tại Đại học North Carolina, chỉ ra rằng trẻ em từ 8 tuổi đã bắt đầu sử dụng AI sinh ngữ. Bà cũng phát hiện ra rằng nhiều thanh thiếu niên đang sử dụng AI không chỉ để học tập hay giải trí, mà còn để khám phá bản sắc giới tính và tìm kiếm sự gắn kết cảm xúc.
Đáng chú ý, nhiều nền tảng AI hiện tại không có kiểm soát độ tuổi hiệu quả, điều này dễ dẫn đến việc tạo ra nội dung độc hại, tình dục hoặc lời khuyên nguy hiểm. Một số chatbot còn có xu hướng nuông chiều cảm xúc, khiến giới trẻ mất dần khả năng tự quyết và tư duy phản biện.
Theo ông Michael Robb, trưởng nhóm nghiên cứu của Common Sense Media, những phát hiện từ khảo sát gần đây là một hồi chuông cảnh tỉnh dành cho phụ huynh, nhà trường và các nhà hoạch định chính sách. “Chúng tôi hoàn toàn bất ngờ trước mức độ phổ biến của AI trong đời sống giới trẻ,” Robb nói.
Tóm lại, việc sử dụng AI như một người bạn đồng hành trong giới trẻ đang trở nên phổ biến, đặt ra những câu hỏi quan trọng về sự phát triển nhận thức và tâm lý xã hội của thế hệ lớn lên cùng AI. Để đảm bảo sự phát triển lành mạnh và an toàn cho thế hệ tương lai, cần có những biện pháp kiểm soát và hướng dẫn việc sử dụng AI trong giới trẻ. Common Sense Media và các tổ chức liên quan đang tích cực nghiên cứu và đề xuất các giải pháp nhằm giảm thiểu rủi ro và phát huy lợi ích của AI đối với thanh thiếu niên.
