Hydro xanh đang nổi lên như một giải pháp chiến lược giúp giảm phát thải carbon trong các ngành công nghiệp nặng, vận tải và phát điện. Tại hội thảo Hydro Việt Nam – Hàn Quốc 2025 diễn ra tại TP.HCM ngày 16/7, các chuyên gia đã thảo luận về tiềm năng và thách thức của hydro xanh trong việc hỗ trợ Việt Nam đạt mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050.

Ông Nguyễn Ánh Tâm, Phó Chủ tịch Câu lạc bộ Hydro ASEAN Việt Nam (VAHC), cho rằng hydro xanh đóng vai trò then chốt trong hành trình hướng tới mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050 của Việt Nam. Tính đến tháng 5/2024, đã có ít nhất 74 quốc gia xây dựng chiến lược phát triển hydro sạch. Tại Việt Nam, Chính phủ đã ban hành Chiến lược phát triển năng lượng hydro đến năm 2030, tầm nhìn 2050 (Quyết định 165/QĐ-TTg), đặt mục tiêu sản xuất từ 100.000–500.000 tấn hydro sạch mỗi năm vào năm 2030, và tăng lên 10–20 triệu tấn vào năm 2050.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng chỉ ra rằng vẫn còn nhiều thách thức cần được giải quyết. TS. Nguyễn Hữu Lương, Viện Dầu khí Việt Nam, chỉ ra 4 nhóm thách thức chính mà Việt Nam đang gặp phải: công nghệ, chi phí đầu tư cao, thiếu cơ sở hạ tầng và chính sách chưa đồng bộ. Các chuyên gia đề xuất cần sớm ban hành các tiêu chuẩn kỹ thuật, cơ chế định giá carbon và thiết lập các quỹ xanh hỗ trợ nghiên cứu, chuyển giao công nghệ và triển khai các dự án thí điểm.

Về phía doanh nghiệp, cần tích hợp mục tiêu hydro vào chiến lược giảm phát thải, tối ưu quy trình và đẩy mạnh hợp tác quốc tế. Bà Claire Rosseler, Tổng Giám đốc tập đoàn năng lượng Air Liquide (Pháp) tại Việt Nam, khẳng định hydro xanh và hydro carbon thấp là giải pháp tiềm năng cho các ngành công nghiệp nặng vốn khó khử carbon.

Để phát huy tiềm năng này, Việt Nam cần tháo gỡ ba nút thắt chính: hành lang pháp lý, hợp tác công – tư và chính sách ưu đãi đối với nguồn vốn đầu tư. Với kinh nghiệm triển khai các dự án hydro tại nhiều quốc gia, Air Liquide đánh giá cao cam kết của Việt Nam khi công bố Chiến lược phát triển hydro vào đầu năm 2024 và đặt mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050.

Bà Claire nhận định với tiềm năng gió và mặt trời lớn, Việt Nam hoàn toàn có cơ hội trở thành trung tâm sản xuất hydro xanh của khu vực, giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và nâng cao vị thế năng lượng quốc gia. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, Việt Nam cần tiếp tục hoàn thiện chính sách và cơ chế hỗ trợ để thu hút đầu tư và phát triển ngành công nghiệp hydro xanh.

Các chuyên gia cũng nhấn mạnh rằng phát triển hydro xanh không chỉ giúp giảm phát thải carbon mà còn mang lại nhiều lợi ích kinh tế và xã hội cho Việt Nam. Việc đầu tư vào hydro xanh có thể tạo ra việc làm mới, tăng cường năng lực cạnh tranh của nền kinh tế và góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.

Trước những thách thức và cơ hội này, Việt Nam cần tiếp tục đẩy mạnh hợp tác quốc tế và thu hút đầu tư để phát triển ngành công nghiệp hydro xanh. Các doanh nghiệp và tổ chức quốc tế cũng cần tích cực hỗ trợ và hợp tác với Việt Nam để cùng đạt được mục tiêu giảm phát thải carbon và phát triển bền vững.

Hiện nay, mục tiêu giảm phát thải carbon không chỉ còn là một vấn đề môi trường, mà đã trở thành một bài toán tài chính và quản trị dài hạn đối với các doanh nghiệp. Không chỉ các ngành công nghiệp nặng như xi măng, sắt thép cần giảm phát thải, mà các ngành dịch vụ như du lịch và nông nghiệp cũng đang bị áp dụng các chuẩn mực phát thải để tiến tới mục tiêu Net Zero toàn cầu. Việt Nam cũng đã cam kết đạt được mục tiêu này vào năm 2050.

Một trong những ngành dịch vụ đang phải đối mặt với thách thức giảm phát thải là ngành khách sạn. Ông Trần Minh Tiến, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Net Zero Carbon, cho biết các khách sạn, đặc biệt là khách sạn 4-5 sao, đang phải đối mặt với yêu cầu trung hòa carbon theo công bố của châu Âu và các hiệp hội liên quan. Từ năm 2027, nếu các khách sạn không trở thành khách sạn xanh (Green Hotel), họ có thể bị loại khỏi danh sách của nhiều nền tảng đặt phòng như Agoda, Booking và các nền tảng du lịch lớn khác.

Ông Tiến cũng cho biết một khảo sát của nền tảng đặt phòng nổi tiếng Booking.com cho thấy 93% du khách ưu tiên lựa chọn dịch vụ du lịch xanh, nghĩa là thân thiện với môi trường, sử dụng năng lượng tái tạo hoặc giảm thiểu chất thải nhựa. Điều này cho thấy xu hướng du lịch xanh đang tăng mạnh và khách sạn không còn lựa chọn ‘nên’ hay ‘không nên’, mà buộc phải chuyển đổi xanh nếu muốn tồn tại.

Ông Nguyễn Huỳnh Thanh Phong, Giám đốc bộ phận bền vững tại Bureau Veritas Việt Nam, cũng cho biết báo cáo năm ngoái của Booking.com cho thấy 76% du khách quốc tế muốn lựa chọn dịch vụ thân thiện với môi trường và 43% sẵn sàng chi trả nhiều hơn cho trải nghiệm bền vững. Các nền tảng đặt phòng lớn như Booking.com đã bắt đầu áp dụng nhãn “Travel sustainable” để giúp khách du lịch nhận biết những cơ sở lưu trú áp dụng các giải pháp thân thiện với môi trường và phát triển bền vững.

Để đạt mục tiêu Net Zero vào năm 2050, các doanh nghiệp cần triển khai đồng bộ từ tiết kiệm năng lượng, quản lý rác thải đến bù đắp carbon. Điều này đòi hỏi sự đầu tư và thay đổi lớn từ phía doanh nghiệp, đặc biệt là các khách sạn vừa và nhỏ vốn hạn chế về nguồn lực và công nghệ.

Ông Tiến cũng cho biết việc chuyển đổi sang vận hành xanh mang lại nhiều lợi ích cho các khách sạn, bao gồm giảm chi phí dài hạn nhờ tiết kiệm điện, nước và tối ưu hóa quản lý tài nguyên. Ngoài ra, doanh nghiệp còn tăng sức hút với du khách khi đáp ứng xu hướng du lịch bền vững; đồng thời tăng uy tín thương hiệu và cơ hội hợp tác với đối tác quốc tế.

Không chỉ ngành khách sạn, ngành nông nghiệp cũng đang phải đối mặt với thách thức giảm phát thải. Ông Tiến cho biết với mô hình trồng lúa ướt – khô xen kẽ, nông dân vừa tăng năng suất, vừa giảm chi phí đầu vào. Lượng phân bón có thể giảm 10-20%, thuốc trừ sâu giảm 50%, thậm chí một số vụ giảm đến 70% thuốc bảo vệ thực vật. Ngoài ra, lượng khí metan phát thải cũng giảm đáng kể vì thời gian ngập nước chỉ còn 60 ngày, bởi lúa được luân phiên xen kẽ 15 ngày nước, 15 ngày khô.

Trong bối cảnh nhu cầu giảm phát thải khí nhà kính ngày càng cấp thiết, một số doanh nghiệp đã tổ chức xây dựng “công viên carbon” với chiến lược hướng đến trung hòa carbon cho các doanh nghiệp đồng hành cùng mục tiêu Net Zero vào năm 2050 của Việt Nam. Công viên carbon này không chỉ giúp giải quyết bài toán phát thải của từng doanh nghiệp, mà còn mở ra một cộng đồng hợp tác để cùng đạt được mục tiêu giảm phát thải.