Chuyển đổi chính sách thuế đối với hộ kinh doanh cần được cân nhắc thận trọng để tránh gây ra gánh nặng cho người nộp thuế. Điều này được các chuyên gia và cơ quan chức năng nhấn mạnh tại hội thảo góp ý Luật Quản lý thuế sửa đổi ngày 1-8.

Bà Nguyễn Vân Chi, phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Quốc hội, cho rằng việc thay đổi chính sách thuế với hộ kinh doanh cần có số liệu định lượng rõ ràng. Theo bà, ngành thuế nên tập trung vào nhóm tạo nguồn thu chính thay vì dàn trải nguồn lực vào nhóm đông nhưng nộp thuế thấp. Bà Chi cũng đồng tình với chủ trương chuyển từ thuế khoán sang kê khai nhưng nhấn mạnh cần tính toán kỹ cả chính sách thu và quản lý. Cần có số liệu rõ ràng với chính sách hiện hành, số thuế thu được từ đối tượng này là bao nhiêu, nghĩa vụ của người nộp thuế trên thực tế là như thế nào.

Đề xuất nâng ngưỡng miễn thuế hộ kinh doanh lên 500 triệu đồng/năm

Trong khi đó, tại hội thảo, bà Nguyễn Thị Cúc, chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam, đề xuất nâng ngưỡng doanh thu miễn thuế đối với hộ kinh doanh lên 500 triệu đồng/năm. Theo bà, mức 200 triệu đồng/năm như trong dự thảo là quá thấp so với mức sống hiện nay. Bà Cúc cũng bày tỏ băn khoăn miễn thuế có thể ảnh hưởng đến người mua hàng, do hàng hóa đầu vào không có thuế giá trị gia tăng. Để khắc phục, bà đề xuất cơ chế cho phép hộ được miễn thuế vẫn có thể mua hóa đơn điện tử theo từng lần phát sinh khi người mua có yêu cầu.

Nghịch lý doanh thu tỉ đồng, hộ kinh doanh vẫn lỗ

Thực tế, nhiều hộ kinh doanh có doanh thu cao nhưng lợi nhuận rất mỏng. Khảo sát của Phòng thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) tại TP.HCM cho thấy một số ngành như tạp hóa, dịch vụ ăn uống, doanh thu vượt 1 tỉ đồng/năm nhưng lợi nhuận rất mỏng. Vì thế, các chuyên gia kiến nghị quy định lại ngưỡng doanh thu buộc phải chuyển sang áp dụng thuế kê khai lên gấp 2-3 lần so với hiện nay. VCCI tại TP.HCM kiến nghị cần quy định rõ thời gian chuyển tiếp tối thiểu một năm và không xử phạt giai đoạn đầu để hộ kinh doanh kịp chuẩn bị.

Miễn phí phần mềm bán hàng, hóa đơn điện tử cho hộ kinh doanh

Nhằm hỗ trợ hộ kinh doanh xuất hóa đơn điện tử kết nối máy tính tiền một cách thuận lợi, VietinBank triển khai gói giải pháp ‘Ngân hàng đồng hành – An tâm kinh doanh” với nhiều tiện ích và dịch vụ hỗ trợ miễn phí.

Từ ngày 1/1/2026, Chính phủ sẽ bãi bỏ hình thức thuế khoán và thay thế bằng việc tự khai, nộp thuế theo doanh thu thực tế. Sự thay đổi này đang gây ra nhiều lo lắng cho các hộ kinh doanh về việc tăng chi phí, giảm lợi nhuận, cũng như những khó khăn do thiếu kiến thức và kỹ năng công nghệ, cùng với sự phức tạp của các thủ tục đăng ký và kê khai.

Việc bãi bỏ thuế khoán và áp dụng hình thức tự khai, nộp thuế theo doanh thu thực tế được xem là một bước đi quan trọng để tăng tính minh bạch trong hoạt động kinh doanh. Theo Nghị định 70/2025/NĐ-CP (Nghị định 70), các hộ kinh doanh đang nộp thuế theo phương pháp khoán và có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên phải sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền có kết nối dữ liệu điện tử với cơ quan thuế.

Ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế, Phó Tổng thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), cho rằng Nghị định 70 là một bước đi quan trọng của Chính phủ nhằm tăng cường tính minh bạch, hiện đại hóa hệ thống quản lý thuế và từng bước xây dựng môi trường kinh doanh công bằng, hiệu quả.

Tuy nhiên, theo khảo sát của VCCI với gần 1.400 hộ kinh doanh trên toàn quốc, nhiều hộ kinh doanh vẫn còn lo lắng và chưa hiểu rõ về Nghị định 70. Có đến 94% hộ kinh doanh được khảo sát trực tiếp đã biết đến Nghị định 70, nhưng chỉ khoảng 11% thực sự hiểu rõ nội dung và nghĩa vụ của mình. Đặc biệt, hơn 50% cho biết chưa từng nhận được hỗ trợ rõ ràng từ cơ quan thuế ở địa phương.

Bà Nguyễn Thị Khánh Ly, chủ hộ kinh doanh Phạm Gia tại Hà Nội, cho rằng chính sách thuế mới đang tạo ra nhiều áp lực cho các hộ kinh doanh. Trước đây, phần lớn hộ kinh doanh đều quen với việc nộp thuế khoán, hình thức áp mức thuế cố định hàng tháng, không yêu cầu ghi chép sổ sách hay kê khai doanh thu chi tiết.

Ông Nguyễn Đình Cư, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Tư vấn Thuế Việt Nam (VTCA), cho rằng tâm lý lo lắng của các hộ kinh doanh là dễ hiểu. Việc áp dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền là một thách thức lớn đối với các hộ kinh doanh nhỏ lẻ.

VCCI khuyến nghị cần chủ động truyền thông toàn diện, dễ hiểu và đúng đối tượng, đặc biệt với nhóm hộ kinh doanh nhỏ lẻ, ở khu vực nông thôn hoặc ngành nghề có tỷ lệ nhận biết thấp. Cơ quan thuế cần xây dựng các tài liệu hướng dẫn trực quan như sổ tay, infographic, quy trình minh họa… để hộ kinh doanh dễ nắm bắt và triển khai.

TS. Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ, cho rằng phần mềm kê khai nộp thuế cần hết sức dễ hiểu, dễ sử dụng; mô hình quản trị cũng phải cực kỳ đơn giản cho hộ kinh doanh. Cần phải xem xét lại mức doanh thu phải sử dụng hóa đơn điện tử.

Cơ quan thuế khẳng định Nghị định 70 không làm ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của các hộ, cá nhân kinh doanh. Việc áp dụng và triển khai hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền nhằm đảm bảo thực hiện nghĩa vụ thuế trên doanh thu thực tế phát sinh, tạo môi trường sản xuất kinh doanh công bằng, minh bạch. Các hộ kinh doanh có thể tham khảo thêm thông tin tại trang web của VCCI để hiểu rõ hơn về Nghị định 70 và các quy định liên quan.

Giai đoạn chuyển đổi thuế đang là một thách thức lớn đối với các hộ kinh doanh tại Việt Nam. Với hơn 5,2 triệu hộ kinh doanh trên cả nước, trong đó khoảng 3,6 triệu hộ đã được quản lý thuế đến cuối năm 2024, việc chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai thuế, lập hóa đơn điện tử và phân luồng dòng tiền qua tài khoản riêng là một bước tiến quan trọng trong việc quản lý thuế một cách toàn diện. Tuy nhiên, quá trình này đang gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là đối với các hộ kinh doanh nhỏ.

Tính đến ngày 20/6/2025, chỉ có khoảng 45.247 hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng trở lên đã đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử, một con số còn khiêm tốn so với mục tiêu quản lý toàn diện. Quá trình chuyển đổi này không chỉ đòi hỏi kỹ năng số và hiểu biết pháp lý, mà còn yêu cầu các hộ kinh doanh phải đầu tư vào chi phí vận hành.

Theo luật sư Lê Thị Nhung, Giám đốc Công ty Luật L&A Legal Experts, việc chuyển đổi này không chỉ là thay đổi kỹ thuật mà còn là một bước chuyển thể chế, đòi hỏi tư duy chính sách thấu đáo. Bà Nhung cho rằng không thể áp dụng cùng một khuôn quản lý cho cả hộ kinh doanh có doanh thu lớn và nhỏ, và nếu không thiết kế chính sách mềm, hàng loạt hộ nhỏ sẽ chọn cách ngừng hoạt động hoặc chuyển sang phi chính thức.

Bên cạnh đó, luật sư Nhung cũng cảnh báo về khoảng trống pháp lý trong quản lý dữ liệu số, đặc biệt là về chuẩn chia sẻ dữ liệu giữa các bên liên quan. Góp ý thêm góc nhìn từ thực tiễn, luật sư Nguyễn Đức Biên, Giám đốc Công ty Luật TNHH Đại La, cho rằng việc chuyển đổi chỉ bền vững nếu được phân loại theo nhóm đối tượng. Luật sư Biên nhấn mạnh rằng với những hộ nhỏ, nên áp dụng chính sách nương nhẹ, miễn xử phạt vi phạm lần đầu, hỗ trợ chi phí chuyển đổi và hướng dẫn kê khai.

Do đó, để hỗ trợ hộ kinh doanh trong giai đoạn chuyển đổi thuế quan trọng này, cần có sự hỗ trợ và hướng dẫn cụ thể, cùng với việc phân loại theo nhóm đối tượng để xây dựng chính sách phù hợp. Việc này sẽ giúp các hộ kinh doanh có thể thực hiện chuyển đổi một cách suôn sẻ và hiệu quả, đồng thời đảm bảo quyền và lợi ích của họ trong quá trình chuyển đổi.

Cần nhấn mạnh rằng, sự hỗ trợ từ các cơ quan chức năng và các chuyên gia là rất quan trọng trong việc giúp các hộ kinh doanh vượt qua giai đoạn chuyển đổi này. Thông tin chi tiết về chính sách và hướng dẫn có thể được tìm thấy tại các trang web chính thức của cơ quan thuế và các tổ chức tư vấn pháp luật https://www.giaodichthuebo.com/ hoặc các văn bản pháp luật liên quan.

Nhìn chung, việc chuyển đổi thuế đối với các hộ kinh doanh là một bước tiến quan trọng trong việc tăng cường quản lý thuế và tạo ra một môi trường kinh doanh công bằng và minh bạch. Với sự hỗ trợ và hướng dẫn cụ thể, các hộ kinh doanh có thể vượt qua giai đoạn chuyển đổi này và tiếp tục phát triển hoạt động kinh doanh của mình.

Bộ Tài chính đang chủ trì việc lấy ý kiến rộng rãi về dự thảo sửa đổi Luật Quản lý thuế, trong đó đề xuất áp dụng một số cải tiến quan trọng trong quản lý thuế đối với hộ kinh doanh. Một trong những điểm nổi bật của dự thảo là việc phân loại hộ kinh doanh dựa trên bốn ngưỡng doanh thu cụ thể. Điều này đánh dấu một sự thay đổi lớn so với cơ chế thuế khoán đã được áp dụng trước đây. Mục tiêu chính của đề xuất này là xây dựng một môi trường kinh doanh công bằng và minh bạch hơn, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý thuế.

Theo đề xuất, các hộ kinh doanh sẽ được phân loại dựa trên doanh thu hàng năm của họ. Từ đó, cơ quan thuế sẽ áp dụng các phương pháp quản lý thuế phù hợp với từng loại hình hộ kinh doanh. Việc phân loại này không chỉ giúp cơ quan thuế quản lý và thu thuế một cách hiệu quả hơn mà còn giảm thiểu tình trạng thất thu thuế. Đồng thời, nó cũng khuyến khích các hộ kinh doanh hoạt động một cách tự giác và tuân thủ pháp luật thuế.

Dự thảo sửa đổi Luật Quản lý thuế cũng hướng đến việc cải thiện môi trường kinh doanh, tạo điều kiện thuận lợi cho các hộ kinh doanh hoạt động lành mạnh và phát triển. Việc phân loại hộ kinh doanh theo ngưỡng doanh thu cụ thể sẽ giúp giảm thiểu rủi ro về thuế và tăng cường sự tin tưởng của người dân vào hệ thống thuế. Điều này cũng thể hiện sự nỗ lực của Bộ Tài chính trong việc hoàn thiện hệ thống thuế, nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.

Để thực hiện những thay đổi này, Bộ Tài chính đang tích cực lấy ý kiến rộng rãi từ cộng đồng doanh nghiệp và người dân. Quá trình lấy ý kiến này không chỉ giúp Bộ Tài chính hoàn thiện dự thảo mà còn thể hiện sự minh bạch và công khai trong quá trình xây dựng pháp luật. Mục tiêu cuối cùng là tạo ra một hệ thống thuế công bằng, hiệu quả và hỗ trợ cho sự phát triển của nền kinh tế.

Cuối cùng, việc sửa đổi Luật Quản lý thuế được kỳ vọng sẽ mang lại những cải thiện tích cực cho cộng đồng doanh nghiệp và người dân. Bằng cách phân loại hộ kinh doanh dựa trên doanh thu cụ thể và áp dụng các biện pháp quản lý thuế phù hợp, Nhà nước có thể tăng cường hiệu quả quản lý thuế và tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của doanh nghiệp.