Chị Nguyễn Thị Ngọc My, một cư dân của Hà Nội, đã đưa ra quyết định táo bạo khi từ bỏ công việc văn phòng ổn định để dành nhiều thời gian hơn cho gia đình, đặc biệt là chăm sóc con cái. Tuy nhiên, chị không chỉ dừng lại ở đó, mà còn khám phá ra một cơ hội kinh doanh mới và bất ngờ mang lại thu nhập ổn định hàng chục triệu đồng mỗi tháng. Đó là kinh doanh brooch (ghim cài áo) thủ công.

Quyết định từ bỏ công việc văn phòng vốn mang lại thu nhập ổn định để ở nhà lo cho con vào năm 2019, chị My bắt đầu hành trình tìm kiếm một nguồn thu nhập mới. Trong thời gian rảnh, chị đã thử nghiệm làm bánh kem hoa nghệ thuật, nhưng phải tạm ngưng do lý do sức khỏe. Từ đó, chị chuyển sang làm hoa giấy, hoa đất sét và đồ thủ công nhỏ lẻ để bán trang trải thu nhập.

Khi tìm hiểu về lịch sử và kỹ thuật đính kết brooch, chị nhận ra đây cũng là một nhánh nhỏ của thêu – lĩnh vực mà mình có chút nền tảng. Từ kinh nghiệm xử lý chất liệu khi làm bánh, hoa, chị My nảy ra ý tưởng tạo nên những chiếc brooch sinh động, gần gũi và đa dạng nguyên phụ liệu. Vào năm 2022, chị My thuyết phục chị gái cùng bắt đầu hành trình khởi nghiệp. Đến năm 2023, một người bạn thân từ thời tiểu học của chị cũng tham gia cùng.

Cả ba chính thức mở xưởng mang tên ‘Handmade by Mí’. Những ngày đầu, nhóm gặp không ít khó khăn về vốn và nguyên phụ liệu. Nhóm quyết định giữ quy mô vừa phải, mỗi người kiêm nhiệm nhiều công việc để tiết kiệm chi phí. Theo chị My, thách thức lớn nhất đến từ nguyên vật liệu. Những món phụ kiện nhỏ nhưng đòi hỏi sự tỉ mỉ cao, nguyên liệu lại khan hiếm.

Nhóm phải đặt mua lẻ từ nước ngoài như cườm Nhật, kim sa Pháp – Ý, pha lê Swarovski từ Áo, dẫn đến chi phí đội lên đáng kể. Chị My cho biết thị trường Việt Nam vẫn thiếu đơn vị cung cấp nguyên liệu đính kết cao cấp số lượng lớn. Sau gần 3 năm, nhóm mới tìm được một số đầu mối uy tín và định hình được hướng đi phù hợp với mô hình xưởng sáng tạo nhỏ.

Cũng theo chị My, mỗi sản phẩm handmade mất 1-2 ngày để hoàn thành, tùy vào độ khó. Mỗi bộ sưu tập thường gồm khoảng 20-23 mẫu và không sản xuất hàng loạt. Mức giá sản phẩm dao động từ 500.000 – 2.500.000 đồng, thu nhập mỗi tháng khoảng từ 35 – 45 triệu đồng. Chị My chia sẻ: ‘Người Việt thường ngại những phụ kiện quá cầu kỳ, nên nhóm tập trung vào dòng brooch nhỏ, vừa phải, dễ kết hợp nhưng vẫn giữ sự tinh xảo và độc đáo.’

‘Ưu tiên chất lượng và cá tính sáng tạo là điều chúng mình luôn theo đuổi’. Không chỉ tạo ra sản phẩm, chị My và nhóm còn mang khát khao lan tỏa tình yêu với nghệ thuật đính kết. ‘Chúng mình muốn truyền cảm hứng đến những người trẻ yêu handmade, giúp họ biết thêm về brooch, học hỏi và chia sẻ kiến thức lẫn nhau’, chị nói.

Ở thành phố Cần Thơ, một nhóm các nghệ nhân và người yêu nghệ thuật đã tập hợp lại với nhau để thành lập nhóm Art house. Mục tiêu của họ là biến những phụ phẩm nông nghiệp như vỏ bắp thành các sản phẩm thủ công mỹ nghệ độc đáo. Qua đó, họ không chỉ góp phần giảm thiểu rác thải mà còn giữ gìn và phát huy giá trị của nghệ thuật thủ công truyền thống.

Nhóm Art house Cần Thơ gồm các giáo viên mỹ thuật, sinh viên và những người yêu nghệ thuật. Họ đã lấy cảm hứng từ cuộc sống nông thôn ở miền Tây, nơi cây bắp đóng vai trò quan trọng trong đời sống của người dân. Nhóm đã tìm cách biến vỏ bắp, thứ mà nhiều người cho là phế phẩm, trở thành chất liệu tạo nên các sản phẩm thủ công giàu giá trị.

Quá trình tạo ra các sản phẩm này đòi hỏi sự tỉ mỉ và kiên nhẫn. Mỗi chiếc túi xách làm từ vỏ bắp cần trải qua nhiều công đoạn như thu gom, xử lý, phơi vỏ, đan và trang trí bằng vải lụa. Để hoàn thiện một sản phẩm, cần từ một đến hai ngày làm việc. Sự kỳ công trong từng sản phẩm không chỉ thể hiện sự sáng tạo mà còn thể hiện tình yêu và sự trân trọng của nhóm đối với chất liệu vỏ bắp.

Các sản phẩm của nhóm không chỉ dừng lại ở túi xách mà còn có ví, đế lót bình hoa, khung gương trang trí và giấy thủ công làm từ vỏ bắp. Loại giấy này được tạo ra bằng cách xay nhuyễn vỏ bắp, sau đó pha trộn với màu thực phẩm và hoa lá tự nhiên. Từ giấy vỏ bắp, nhóm đã tạo ra các tác phẩm tranh dân gian bằng cách kết hợp kỹ thuật in khắc gỗ và tô màu theo phong cách tranh Đông Hồ, Hàng Trống. Họ cũng vẽ tranh phong cảnh địa phương và các chủ đề về đờn ca tài tử trên giấy vỏ bắp, nhằm giới thiệu về vùng đất Cần Thơ.

Art house Cần Thơ không chỉ là một nhóm nghệ thuật mà còn là một biểu tượng của phong trào sống xanh và sáng tạo bền vững trong cộng đồng. Các thành viên thường xuyên tổ chức các buổi hướng dẫn làm thủ công cho học sinh, sinh viên và người dân địa phương. Qua các hoạt động của mình, nhóm Art house Cần Thơ hy vọng mang đến một thông điệp về việc tái sử dụng và tái tạo các chất liệu có sẵn trong tự nhiên, đồng thời lan tỏa tình yêu văn hóa và sáng tạo trong cộng đồng.

Nhóm Art house Cần Thơ đã và đang là một điểm sáng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của nghệ thuật thủ công truyền thống. Với sự sáng tạo và lòng đam mê, họ đã biến những phụ phẩm nông nghiệp thành các sản phẩm thủ công mỹ nghệ độc đáo, góp phần giảm thiểu rác thải và bảo vệ môi trường. Thông qua các hoạt động của mình, nhóm cũng hy vọng rằng sẽ truyền cảm hứng cho cộng đồng về tầm quan trọng của việc bảo tồn và phát huy giá trị của nghệ thuật thủ công truyền thống, cũng như ý thức về việc bảo vệ môi trường sống.

Cỏ năn tượng, một loài thực vật ngập mặn đặc hữu của Đồng bằng sông Cửu Long, đang nổi lên như một giải pháp đầy hứa hẹn cho sự phát triển kinh tế bền vững và thân thiện với môi trường. Với khả năng sinh trưởng mạnh mẽ trong môi trường nước mặn và lợ, loại cỏ này không chỉ đóng góp vào việc bảo tồn đa dạng sinh học mà còn mang lại những lợi ích kinh tế đáng kể cho cộng đồng địa phương.

Được biết đến với khả năng đặc biệt của mình, cỏ năn tượng có thân rỗng, cho phép nó dẫn khí oxy từ không khí xuống đến rễ cây. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của vi sinh vật có lợi và hạn chế sự phát triển của rong tảo có hại. Tiến sĩ Dương Văn Ni, một chuyên gia hàng đầu về đa dạng sinh học và là Chủ tịch kiêm Giám đốc Quỹ Bảo tồn Mekong, đã nhận thấy tiềm năng của loại cỏ này từ nhiều năm trước.

Một mô hình kết hợp trồng cỏ năn tượng với nuôi tôm, cua quảng canh đã chứng minh rằng môi trường nuôi tự nhiên được cải thiện đáng kể. Nhờ đó, tôm lớn nhanh hơn và tỷ lệ dịch bệnh giảm xuống. Đây là một phương pháp ‘sống hài hòa với tự nhiên’, thay vì cố gắng áp đặt ý chí của con người lên môi trường. Cách tiếp cận này không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn tăng cường hiệu quả kinh tế cho người dân địa phương.

Tại tỉnh Sóc Trăng, mô hình trồng và khai thác cỏ năn tượng đã được triển khai và mở rộng đáng kể. Từ chỉ vài chục hộ gia đình ban đầu, đến nay đã có hàng trăm hộ tham gia. Người dân có thể thu hoạch khoảng 2 tấn cỏ tươi mỗi vụ từ 1.000m² đất. Sau khi phơi khô, sản lượng còn lại khoảng 1 tấn, với chi phí đầu vào gần như không đáng kể. Điều này đã giúp người dân địa phương, đặc biệt là phụ nữ, có thêm nguồn thu nhập ổn định và bền vững.

Từ nguồn nguyên liệu cỏ năn tượng, người dân địa phương đã tạo ra các sản phẩm thủ công đa dạng như giỏ, túi, khay… Mỗi tuần, một người có thể kiếm thêm từ 400.000 đến 500.000 đồng, một khoản thu nhập đáng kể cho vùng nông thôn. Mô hình phát triển kinh tế từ cây năn tượng đã lan rộng và được tiếp nhận bởi nhiều tổ chức và doanh nghiệp. Hội Phụ nữ huyện Mỹ Xuyên đã thành lập hàng chục tổ hợp tác đan lát, sản xuất hàng nghìn sản phẩm thủ công mỗi tuần.

Công ty VietnamHousewares đang xây dựng một chuỗi cung ứng khép kín, từ vùng nguyên liệu đến sản phẩm cuối cùng, để xuất khẩu sang các thị trường cao cấp như Hoa Kỳ, Nhật Bản và châu Âu. Điều này không chỉ giúp tăng cường giá trị sản phẩm mà còn mở ra những cơ hội mới cho người dân địa phương.

Cỏ năn tượng không chỉ có tiềm năng trong lĩnh vực thủ công mỹ nghệ mà còn có thể ứng dụng trong ngành nội thất công nghiệp, sản xuất viên nén sinh học, bột giấy và vật liệu cách âm. Để đánh thức tiềm năng này, Việt Nam cần xây dựng vùng nguyên liệu tập trung, kết hợp với các tổ chức khoa học, hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp để dẫn dắt thị trường.

Không chỉ dừng lại ở các doanh nghiệp lớn, cỏ năn tượng còn trở thành nguồn cảm hứng khởi nghiệp cho nhiều bạn trẻ, đặc biệt là những người muốn gắn bó với tài nguyên bản địa và phát triển bền vững. Với những lợi ích mà cỏ năn tượng mang lại, không có gì nghi ngờ rằng loại cỏ này sẽ tiếp tục đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường của Đồng bằng sông Cửu Long trong thời gian tới.