Thời đại số đang làm gia tăng những thách thức mới trong việc bảo vệ trẻ em khỏi các hành vi xâm hại và bắt cóc. Môi trường mạng xã hội, vốn là một công cụ kết nối quan trọng, nay đã trở thành nơi ẩn nấp lý tưởng cho những kẻ có hành vi tội phạm. Sự xuất hiện của các thủ đoạn lừa đảo trực tuyến đã khiến nhiều đứa trẻ trở thành nạn nhân của những kẻ bắt cóc, làm dấy lên mối lo ngại sâu sắc trong dư luận xã hội.

Các vụ việc bắt cóc trực tuyến đã được công bố gần đây là hồi chuông cảnh báo về sự nguy hiểm của môi trường mạng. Vào ngày 25/7, Đội Đặc nhiệm – Đội 2, Phòng Cảnh sát Hình sự Công an TP.HCM đã can thiệp và tìm thấy một nữ sinh ở một khách sạn trong trạng thái hoảng loạn, sau khi cô này mất liên lạc với gia đình sau khi nghe điện thoại của người lạ và xin ra ngoài. Trước đó, vào ngày 22/7, Công an phường Ô Chợ Dừa, TP. Hà Nội, đã kịp thời ngăn chặn một vụ lừa đảo, giả danh Công an đe dọa một nữ sinh nhằm thực hiện việc ‘bắt cóc Online’.

Các cơ quan chức năng đã ghi nhận nhiều vụ việc tương tự. Từ tháng 3 đến đầu tháng 7 năm 2025, công an đã giải cứu 10 nạn nhân là sinh viên bị lừa trong các vụ ‘bắt cóc online’. Những vụ việc này cho thấy thủ đoạn của các đối tượng lừa đảo ngày càng tinh vi, bài bản và chuyên nghiệp.

Một vấn đề quan trọng được đặt ra là tại sao thế hệ trẻ, sinh ra trong thời đại công nghệ số, lại dễ bị lừa trên chính môi trường số? Câu trả lời nằm ở việc họ thiếu hiểu biết pháp luật, thiếu kỹ năng, và thiếu sự chuẩn bị cho những tình huống nguy hiểm trong thế giới mạng. Nguyên nhân sâu xa hơn có thể xuất phát từ sự ngắt kết nối giữa cha mẹ và con cái, khiến các em không tìm kiếm sự giúp đỡ từ gia đình trong những tình huống bối rối và nhiều nguy hiểm.

Sự ngắt kết nối giữa cha mẹ và con cái thường bắt nguồn từ sự thiếu thấu hiểu và khó khăn trong việc bày tỏ tình yêu thương. Mối quan hệ gia đình đòi hỏi sự thấu hiểu và khả năng chia sẻ để phát triển. Tuy nhiên, khi thiếu đi những yếu tố quan trọng này, khoảng cách giữa cha mẹ và con cái ngày càng tăng lên, tạo ra sự xa cách và mất kết nối.

Nhiều cha mẹ không biết cách bày tỏ tình yêu thương và không thể truyền đạt cảm xúc của mình đến con cái. Điều này dẫn đến việc con cái cảm thấy nhà mình không phải là nơi an toàn và tin cậy để có thể thoải mái kể về mọi thứ, nhất là những chuyện ‘nhạy cảm’ trên mạng xã hội.

Thực tiễn cuộc sống yêu cầu những bậc làm cha làm mẹ chúng ta ngày nay phải học lại từ đầu, và dạy con những kỹ năng mới để đối mặt với những thách thức của thời đại số. Cha mẹ cần tạo ra môi trường gia đình nơi con cái cảm thấy được yêu thương, thấu hiểu và có thể tin tưởng để chia sẻ mọi vấn đề gặp phải.

Hãy làm sao để khi con gặp khó khăn, con sẽ kể với ba mẹ đầu tiên. Bởi rằng, các kỹ thuật dọa dẫm hay kiểm soát của bố mẹ sẽ không bao bọc con đủ so với những chiêu trò của những kẻ lừa đảo qua mạng. Để bảo vệ trẻ em khỏi những nguy hiểm của môi trường mạng, chúng ta cần thiết phải trang bị cho các em những kỹ năng cần thiết và tạo ra một môi trường gia đình an toàn và tin cậy.

Thế hệ trẻ nông thôn Thái Nguyên đang ngày càng khẳng định vai trò quan trọng của mình trong thời đại số, không còn là những người đứng ngoài tiến trình phát triển công nghệ. Tại tỉnh Thái Nguyên, nhiều thanh niên đã và đang chủ động học hỏi và ứng dụng công nghệ để thay đổi cách làm kinh tế, giúp tăng thu nhập và phát triển địa phương.

Anh Hứa Văn Thượng, một thanh niên ở xã Na Rì, đã khởi nghiệp thành công với mô hình nuôi dúi nhờ vào việc ứng dụng công nghệ. Sau khi xem các video trên Youtube, anh Thượng đã tự tìm hiểu và quyết định xây dựng trang trại nuôi dúi. Sau 6 năm, anh đã xây dựng được 2 nhà nuôi có diện tích 150m2, trang bị hệ thống làm mát, sưởi ấm và đo độ ẩm được cài đặt trên điện thoại thông minh để đảm bảo dúi phát triển trong điều kiện tốt.

Không chỉ dừng lại ở đó, anh Thượng còn xây dựng kênh bán hàng trên các nền tảng như Zalo Shop, Shopee, Tiktok Shop để mở rộng thị trường. Hiện nay, sản phẩm của anh đã xuất đến nhiều tỉnh, thành như Hà Nội, Quảng Ninh, Phú Thọ, Tuyên Quang, Bắc Ninh, Cao Bằng… Việc sử dụng công nghệ đã hỗ trợ rất nhiều trong chăn nuôi, đặc biệt trong việc quảng bá và giới thiệu sản phẩm. Thông qua kênh bán hàng, anh Thượng đã mở rộng được thị trường cho 2 sản phẩm gồm dúi thương phẩm và dúi giống.

Tỉnh Thái Nguyên đang trên đà trở thành một trung tâm chuyển đổi số năng động của khu vực Trung du miền núi phía Bắc, và thanh niên là lực lượng nòng cốt trong tiến trình này. Tỉnh đoàn Thái Nguyên đã triển khai nhiều chương trình giúp thanh niên tiếp cận và làm chủ công nghệ một cách chủ động và thực chất.

Một trong những hoạt động nổi bật là Tỉnh đoàn phối hợp với các sở, ban, ngành tổ chức chương trình tập huấn chuyển đổi số từ cơ bản đến nâng cao cho cán bộ đoàn cơ sở và thanh niên nông thôn. Ngoài ra, còn có các hoạt động về chuyển đổi số, liên hoan tuổi trẻ sáng tạo, cuộc thi khởi nghiệp sáng tạo… cho đoàn viên thanh niên nông thôn.

Tỉnh đoàn đã triển khai phong trào ‘Bình dân học vụ số’ với mục tiêu phổ cập kiến thức và kỹ năng số cho người dân theo tinh thần ‘không ai bị bỏ lại phía sau’ trong tiến trình chuyển đổi số. Các đội hình ‘Thanh niên tình nguyện chuyển đổi số’ đã được thành lập tại nhiều xã, phường để hướng dẫn người dân cài đặt và sử dụng dịch vụ công trực tuyến, thanh toán không dùng tiền mặt. Thanh niên còn hỗ trợ người dân đăng ký định danh điện tử VNeID, thực hiện các thủ tục hành chính mức độ 3,4, giúp người dân tiết kiệm thời gian và chi phí.

Chị Phạm Thị Thu Hiền, Bí thư Tỉnh đoàn Thái Nguyên, cho biết: ‘Để đảm bảo người trẻ dùng công nghệ an toàn, Tỉnh đoàn lồng ghép tập huấn an toàn không gian mạng, tìm hiểu Luật An ninh mạng và bộ Quy tắc ứng xử trên mạng thông qua các hội thi trực tuyến, chuyên đề sinh hoạt đoàn, cũng như phối hợp các đơn vị tổ chức sân chơi tìm hiểu pháp luật số dành cho đoàn viên, học sinh.’

Trong thời đại chuyển đổi số hiện nay, việc đảm bảo an ninh mạng đã trở thành một thách thức lớn đối với người dùng internet. Khi thông tin và dữ liệu trở thành tài sản quý giá, mỗi công dân số cần trang bị kỹ năng phòng vệ cơ bản để bảo vệ bản thân và góp phần giữ vững an ninh mạng quốc gia.

Mạng xã hội, với lượng lớn thông tin cá nhân được chia sẻ, đang trở thành một môi trường nguy hiểm nếu người dùng không có kỹ năng bảo vệ thông tin cá nhân một cách hiệu quả. Để tăng cường bảo mật, người dùng nên hạn chế chia sẻ thông tin cá nhân nhạy cảm trên mạng xã hội, sử dụng mật khẩu mạnh, kích hoạt xác thực hai yếu tố và tránh tải xuống các tập tin có nguồn gốc không rõ ràng. Bên cạnh đó, việc nâng cao kỹ năng kiểm chứng thông tin trước khi chia sẻ cũng giúp hạn chế sự lây lan của tin giả và các luận điệu sai trái trên không gian mạng.

Không chỉ vậy, việc hiểu rõ về quyền riêng tư và trách nhiệm pháp lý khi sử dụng mạng cũng là điều cần thiết. Thực tế cho thấy, mọi hành vi sử dụng mạng đều để lại dấu vết và có thể dẫn đến xử lý pháp lý nếu vi phạm. Các hành vi như chia sẻ thông tin sai sự thật, xâm phạm danh dự người khác hoặc phổ biến nội dung độc hại có thể dẫn đến truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc xử phạt hành chính. Do đó, việc học cách sử dụng mạng một cách có trách nhiệm và tuân thủ pháp luật là rất quan trọng.

Để tự vệ trong không gian mạng, công dân số cần trang bị kiến thức và các công cụ công nghệ cần thiết. Cài đặt phần mềm diệt virus, thường xuyên cập nhật hệ điều hành, kiểm tra quyền truy cập của các ứng dụng và không cấp quyền cho phần mềm không rõ nguồn gốc là những bước cơ bản giúp bảo vệ thông tin cá nhân. Theo dõi các cảnh báo an ninh mạng từ cơ quan chức năng cũng giúp người dùng chủ động ứng phó với các rủi ro tiềm ẩn.

Trong xã hội số, mỗi người dân đều đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái an ninh mạng quốc gia. Trang bị kỹ năng phòng vệ trên không gian mạng không chỉ giúp bảo vệ bản thân mà còn thể hiện trách nhiệm với cộng đồng và đất nước. Một công dân số an toàn chính là nền tảng cho một quốc gia số vững mạnh, nơi mọi người có thể tận dụng lợi ích của công nghệ mà không phải lo lắng về các rủi ro an ninh.