Châu Âu đang đối mặt với một trong những cuộc khủng hoảng nhân lực nghiêm trọng nhất trong nhiều thập kỷ, và Đức – nền kinh tế lớn nhất khu vực – đang ở tâm của cơn khủng hoảng này. Với tình trạng thiếu hụt lao động trầm trọng trong các lĩnh vực như chăm sóc sức khỏe, cơ khí, công nghệ kỹ thuật và dịch vụ lưu trú, Đức đang tìm kiếm giải pháp để giải quyết vấn đề này. Trong bối cảnh đó, Việt Nam đã nổi lên như một đối tác chiến lược hàng đầu của Đức trong các chương trình hợp tác đào tạo nghề.

Theo báo cáo của Cơ quan Lao động Liên bang Đức (BA), vào năm 2023, Đức thiếu khoảng 400.000 lao động có tay nghề mỗi năm, trong đó riêng ngành điều dưỡng cần bổ sung trên 80.000 nhân sự. Sự già hóa dân số đang khiến lực lượng lao động bản địa ngày càng thu hẹp, và ước tính đến năm 2035, Đức sẽ thiếu hơn 7 triệu người trong độ tuổi lao động nếu không có giải pháp từ nguồn nhập cư. Tình hình này đã buộc chính phủ Đức phải chuyển hướng từ ‘thụ động tiếp nhận’ sang chủ động tìm kiếm và hợp tác quốc tế, và Việt Nam đã trở thành một trong những đối tác đáng tin cậy và ưu tiên hàng đầu.

Với cơ cấu dân số trẻ, với hơn 50% dân số dưới 35 tuổi và hàng trăm nghìn học sinh tốt nghiệp THPT mỗi năm, Việt Nam đã trở thành một nguồn lực dồi dào để đào tạo nghề. Người Việt tại Đức cũng có lịch sử nhập cư tích cực, với hơn 200.000 người sinh sống và làm việc, được đánh giá là cộng đồng hòa nhập tốt, cần cù và ít vi phạm pháp luật. Từ năm 2015, Việt Nam và Đức đã ký kết nhiều thỏa thuận song phương về đào tạo nghề, nổi bật là Chương trình hợp tác về điều dưỡng và Luật Nhập cư lao động có tay nghề của Đức (2020) tạo điều kiện mở rộng hợp tác với các nước như Việt Nam.

Chính phủ Đức đã chủ động ‘trải thảm đỏ’ cho lao động nước ngoài bằng cách đơn giản hóa các thủ tục visa, rút ngắn thời gian xét duyệt hồ sơ, đồng thời công nhận bằng cấp và kinh nghiệm làm việc quốc tế. Các chương trình như Ausbildung (đào tạo kép) đang thu hút hàng nghìn học viên Việt Nam mỗi năm với lợi ích hấp dẫn như miễn học phí, thực tập hưởng lương 900-1.300 euro/tháng, cơ hội việc làm và định cư sau tốt nghiệp. Tuy nhiên, để nắm bắt cơ hội này, Việt Nam cần tăng cường chất lượng đào tạo tiếng Đức, thiết lập một hành lang pháp lý thông thoáng và minh bạch để đảm bảo chất lượng lộ trình du học cho người học.

Các đơn vị tư vấn du học nghề cần đáp ứng đầy đủ các điều kiện và thiết lập quy chuẩn đào tạo nghề quốc tế. Việt Nam đang đứng trước một cơ hội lịch sử để trở thành ‘cầu nối’ nhân lực chất lượng cao với Đức – nền kinh tế lớn thứ 3 thế giới. Tuy nhiên, cơ hội chỉ thành công khi cả hệ thống cùng vào cuộc, từ nhà nước, doanh nghiệp, đến từng học viên và gia đình, với sự chuẩn bị kỹ lưỡng, dài hạn và bền vững.

Ủy ban châu Âu (EC) dự báo đến năm 2050, số người trong độ tuổi lao động tại châu Âu sẽ giảm 20%, còn 207 triệu người. Tình trạng thiếu lao động trầm trọng, đặc biệt ở các vị trí đòi hỏi kỹ năng cao, đang trở thành thách thức lớn cho khu vực này. Sự thay đổi nhân khẩu học và xu hướng giới trẻ tránh các công việc tại nhà máy được xem là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này.

Thống kê cho thấy, có tới 63% các công ty nhỏ tại châu Âu đang phải đối mặt với tình trạng thiếu nhân viên. Đức, với tư cách là cường quốc công nghiệp hàng đầu thế giới, cũng không ngoại lệ. Nước này đang phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt trầm trọng nguồn nhân lực chất lượng cao. Dự kiến vào năm 2025, nhu cầu lao động trong nhiều lĩnh vực sẽ ngày càng bức thiết, tạo ra khoảng trống lớn trên thị trường lao động.

Nền kinh tế Đức được biết đến với tỷ lệ thất nghiệp thấp, nhưng vẫn đang thiếu hụt nghiêm trọng nguồn nhân lực ở nhiều lĩnh vực. Điều này càng nhấn mạnh tầm quan trọng của các chương trình du học nghề tại Đức, một con đường lý tưởng để đáp ứng nhu cầu lao động quốc tế. Các ngành nghề đang thiếu lao động tại Đức bao gồm: ngành y tế, với nhu cầu về bác sĩ, y tá, điều dưỡng viên và các chuyên gia y tế khác; ngành dịch vụ, du lịch, khách sạn, nhà hàng và chăm sóc người già; ngành bán hàng, quản lý khách sạn, đầu bếp và nhân viên chăm sóc sức khỏe tại các cơ sở y tế tư nhân.

Các ngành nghề thủ công truyền thống của Đức như thợ cơ khí, thợ điện, thợ xây dựng vẫn luôn được coi trọng và cần nhiều lao động có tay nghề cao. Bộ Kinh tế Đức đã chỉ ra rằng thách thức nghiêm trọng nhất đối với nền kinh tế lớn nhất châu Âu là hạn chế tăng trưởng do thiếu hụt lực lượng lao động. Các ước tính chính thức cho thấy xã hội già hóa của Đức sẽ thiếu 7 triệu lao động lành nghề vào năm 2035.

Do đó, Chính phủ Đức đã đề xuất cung cấp các ưu đãi tài chính cho những người muốn làm việc lâu hơn và linh hoạt hơn khi về già. Đức cũng đã đưa ra một số luật để thu hút lao động nhập cư, như rút ngắn thời gian trở thành công dân Đức, đẩy nhanh thủ tục cấp thị thực và công nhận bằng cấp nước ngoài. Những biện pháp này nhằm mục đích tăng cường lực lượng lao động và giải quyết tình trạng thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao tại Đức.

Tóm lại, tình trạng thiếu lao động trầm trọng tại châu Âu và Đức đang trở thành thách thức lớn cho khu vực này. Các ngành nghề đang thiếu lao động tại Đức bao gồm y tế, dịch vụ, bán hàng và các ngành nghề thủ công truyền thống. Chính phủ Đức đã đề xuất các biện pháp để giải quyết tình trạng này, bao gồm cung cấp ưu đãi tài chính và thu hút lao động nhập cư.