Xã Đại Phúc, tỉnh Thái Nguyên, hiện đang là một trong những địa phương hàng đầu về diện tích trồng chè, với hơn 1.260ha chè trên địa bàn. Đảng bộ xã đã xác định nâng cao giá trị cây chè là một trong ba nhiệm vụ đột phá để phát triển kinh tế và nâng cao thu nhập cho người dân.

Gia đình chị Lương Thị Thảo, ở xóm Cây Thị, xã Đại Phúc, là một điển hình trong việc trồng và chăm sóc chè. Với khoảng 1.000m2 đất trồng chè, gia đình chị Thảo đã áp dụng phương pháp ủ phân chuồng hoai mục để bón cho chè, giúp vườn chè phát triển tốt và cho năng suất cao. Sự thành công của gia đình chị Thảo là minh chứng cho việc áp dụng các phương pháp trồng chè bền vững và hiệu quả.

Bên cạnh việc duy trì diện tích chè hiện có, xã Đại Phúc đã thành lập các hợp tác xã (HTX) chế biến và kinh doanh chè. Các HTX này đã liên kết với các hộ trồng chè để xây dựng vùng nguyên liệu ổn định và đảm bảo chất lượng chè tươi. HTX chè Kim Thoa là một trong những điển hình, được thành lập vào năm 2022 với số vốn điều lệ 600 triệu đồng và 7 thành viên. HTX đang duy trì vùng nguyên liệu chè 5ha trồng theo hướng VietGAP, với sản lượng chè búp tươi hàng năm đạt trên 88 tấn. Sản phẩm chè của HTX đã được cấp giấy chứng nhận OCOP 4 sao và được tiêu thụ trên thị trường.

Trung bình mỗi năm, HTX Kim Thoa xuất bán ra thị trường khoảng 6 tấn chè khô, với doanh thu đạt trên dưới 1 tỷ đồng. Bà Tống Thị Kim Thoa, Giám đốc HTX chè Kim Thoa, cho biết: ‘Ngay từ khi thành lập, HTX đã chú trọng đến sản xuất và chế biến sản phẩm chè sạch, an toàn, đạt tiêu chuẩn hữu cơ.’ Việc chú trọng đến chất lượng sản phẩm đã giúp HTX Kim Thoa đạt được những thành công đáng kể.

Xã Đại Phúc đặt mục tiêu đến năm 2030, sản lượng chè búp tươi đạt khoảng trên 31.500 tấn, giá trị sản phẩm trên mỗi ha đất trồng chè đạt trên 1 tỷ đồng/năm; tổng giá trị thu được từ cây chè hàng năm đạt khoảng 1.268 tỷ đồng. Để đạt mục tiêu này, địa phương đang tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số trong nông nghiệp theo hướng nông nghiệp thông minh, xây dựng các sản phẩm chè đặc trưng phục vụ phát triển du lịch. Khâu chế biến chè cũng sẽ được chú trọng nhằm tạo ra nhiều sản phẩm có chất lượng cao.

Ông Nguyễn Nam Tiến, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Đại Phúc, cho biết: ‘Trong định hướng phát triển kinh tế – xã hội của địa phương, xã Đại Phúc tập trung xây dựng thương hiệu và chú trọng đến khâu an toàn trong sản xuất và chế biến chè. Các sản phẩm từ cây chè sẽ được chế biến sâu, ứng dụng khoa học và chuyển đổi số nhằm nâng cao thu nhập cho người dân trên một đơn vị diện tích.’ Xã phấn đấu đến năm 2030, giá trị cây chè đạt từ 900 triệu đến 1 tỷ đồng/ha/năm, doanh thu đạt 1.000 – 1.500 tỷ đồng. Xã cũng chú trọng đến khâu quảng bá sản phẩm, đưa cây chè trở thành hàng hóa du lịch. Cùng với quảng bá sản phẩm chè, địa phương sẽ chú trọng quảng bá văn hóa trà đối với khách du lịch.

Với tiềm năng, lợi thế sẵn có, cùng với những giải pháp phù hợp, xã Đại Phúc đang hướng đến mục tiêu trở thành xã trọng điểm về phát triển kinh tế, du lịch. Trong đó, việc tiếp tục nâng cao chất lượng, thương hiệu cây chè được xem là một trong ba khâu đột phá để phát triển kinh tế xã hội của địa phương. Sự phát triển của cây chè không chỉ mang lại thu nhập cho người dân mà còn góp phần vào sự phát triển kinh tế – xã hội của địa phương.

Thái Nguyên, một trong những vùng đất được mệnh danh là ‘đệ nhất danh trà’ của Việt Nam, đang đẩy mạnh hợp tác với các doanh nghiệp quốc tế để phát triển sản phẩm chè, đặc biệt là trà matcha. Mới đây, lãnh đạo tỉnh Thái Nguyên đã có buổi làm việc với Đoàn công tác của Công ty cổ phần Morigana Nutritional Foods Việt Nam, một thành viên của Tập đoàn Morigana Milk Industry (Nhật Bản). Công ty này hoạt động trong lĩnh vực chế biến thực phẩm dinh dưỡng với trên 100 năm kinh nghiệm sản xuất sữa và các sản phẩm từ sữa.

Trong quá trình khảo sát vùng nguyên liệu tại tỉnh Thái Nguyên, công ty đã nghiên cứu sản phẩm nước uống matcha, tận dụng thế mạnh về trà của Thái Nguyên. Công ty mong muốn hợp tác với Hợp tác xã Công nghiệp và Vận tải Chiến Công để sản xuất trà matcha mang thương hiệu và chất lượng Nhật Bản nhưng có giá thành Việt Nam. Đồng thời, công ty cũng đề xuất làm đầu mối kết nối tỉnh Thái Nguyên với một địa phương nổi tiếng về trà của Nhật Bản, thúc đẩy liên kết và giao thương trong thời gian tới.

Thái Nguyên hiện có nhiều lợi thế như vị trí địa lý thuận lợi, hạ tầng giao thông đồng bộ, nguồn nhân lực chất lượng cao và môi trường đầu tư minh bạch, thông thoáng. Với trên 22.000 ha chè, lớn nhất cả nước, tỉnh đang đẩy mạnh phát triển chè hữu cơ, là điều kiện lý tưởng để phát triển sản phẩm chè, đặc biệt là matcha. Trước đề xuất của doanh nghiệp, tỉnh Thái Nguyên cam kết đồng hành, hỗ trợ tối đa cho Công ty trong công bố sản phẩm y tế, các thủ tục xuất, nhập khẩu cũng như thủ tục hành chính, đầu tư, trên cơ sở quy định của pháp luật.

Chè Thái Nguyên được người tiêu dùng trong nước và quốc tế ưa thích bởi hương vị trà xanh ‘ngọt hậu’, khi mới uống có vị chát nơi đầu lưỡi, sau đó có dư vị ngọt ngào làm ấm lòng người thưởng thức. Trong Quy hoạch vùng trung du và miền núi phía Bắc thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050, Thái Nguyên được xác định trở thành trung tâm chế biến chè của cả nước.

Thông tin từ Cổng thông tin điện tử tỉnh Thái Nguyên, hiện, tỉnh đã phát triển được vùng nguyên liệu sản xuất với quy mô gần 22.500ha; sản lượng chè búp tươi đạt trên 267.500 tấn/năm. Giá trị sản phẩm trà đạt 12.300 tỷ đồng. Bình quân mỗi năm toàn tỉnh trồng mới, trồng lại trên 500ha chè, nâng tổng diện tích chè giống mới đến nay đạt 18.376ha, chiếm 82,7% diện tích chè toàn tỉnh.

Hiện, toàn tỉnh có 5.148ha chè đạt tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ (trong đó chứng nhận VietGAP là 5.068ha, hữu cơ là 80ha), chiếm gần 23% diện tích chè toàn tỉnh. Toàn tỉnh có 38 doanh nghiệp, 163 hợp tác xã (HTX), 251 làng nghề truyền thống, với trên 91.000 hộ chế biến chè xanh, chè xanh chất lượng cao.

Trong kế hoạch phát triển ngành chè giai đoạn 2025 – 2030, tỉnh Thái Nguyên đặt mục tiêu phấn đấu nâng diện tích chè toàn tỉnh 24.500 ha. Sản lượng chè búp tươi đạt trên 300.000 tấn. 70% diện tích chè được chứng nhận sản xuất theo tiêu chuẩn GAP, hữu cơ. 70% diện tích chè được cấp mã số vùng trồng. 100% số cơ sở sản xuất chế biến, kinh doanh chè và các sản phẩm từ chè đảm bảo quy định an toàn thực phẩm. Toàn tỉnh có 250 sản phẩm trà được chứng nhận đạt tiêu chuẩn OCOP từ 3 đến 5 sao…

Tổng giá trị sản phẩm thu được từ cây chè đến năm 2030 đạt 25.000 tỷ đồng. Theo báo cáo của Trung tâm Thông tin Công nghiệp và thương mại (Bộ Công Thương), 6 tháng đầu năm 2025, lượng chè xuất khẩu của Việt Nam đạt 57.900 tấn, trị giá 97 triệu USD. Giá chè xuất khẩu bình quân đạt 1.674 USD/tấn.