Trong bối cảnh nền nông nghiệp đang chuyển mình để thích nghi với nhu cầu ngày càng cao của thị trường và bảo vệ môi trường, Hợp tác xã (HTX) Công Bằng Thuận An đã nổi lên như một điển hình cho sự đổi mới và sáng tạo. Từ khi thành lập vào năm 2012 với vốn điều lệ khiêm tốn 49 triệu đồng, HTX đã không ngừng phấn đấu và hiện nay đã trở thành một mô hình tiêu biểu cho sự năng động và hiệu quả của các HTX nông nghiệp trong thời kỳ mới.

Ngay từ những ngày đầu, HTX Công Bằng Thuận An đã xác định rõ định hướng phát triển cà phê theo hướng hữu cơ, chất lượng cao, gắn với các tiêu chuẩn quốc tế như RA (Rainforest Alliance) và FLO-Fair Trade. Qua việc hỗ trợ kỹ thuật, cung cấp phân bón vi sinh và liên kết đầu ra cho nông dân, HTX đã đóng một vai trò quan trọng trong việc thay đổi tư duy sản xuất và nâng cao giá trị nông sản địa phương.

Đến nay, HTX đã có 114 thành viên, canh tác gần 300 ha cà phê đạt chuẩn quốc tế. Trong đó, 125 ha cà phê được canh tác theo tiêu chuẩn Fairtrade và trên 172 ha theo bộ tiêu chuẩn Rainforest Alliance (RA). Sản phẩm cà phê bột mang thương hiệu Đắk Đam đã đạt OCOP 4 sao cấp tỉnh và được Bộ Nông nghiệp và Môi trường công nhận là sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu. Vùng trồng cà phê của HTX được công nhận là vùng sản xuất ứng dụng công nghệ cao.

Chị Nguyễn Thị Minh Trí, một thành viên của HTX, chia sẻ rằng nhờ sự hỗ trợ kỹ thuật từ HTX, gia đình chị đã cải tạo vườn cà phê hiệu quả và có thu nhập ổn định hơn. Mỗi năm, chị thu hoạch từ 13-15 tấn cà phê nhân. HTX còn thu mua cà phê với giá cao hơn thị trường 1.200 đồng/kg. Ngoài ra, chị cùng nhiều hộ dân khác còn được hỗ trợ phân bón vi sinh không hoàn lại, giúp giảm thiểu việc sử dụng phân bón hóa học và góp phần bảo vệ môi trường.

Trong 3 năm qua, HTX đã chi khoảng 1 tỷ đồng để hỗ trợ phân bón vi sinh cho thành viên, thu hoạch cà phê chín – một yếu tố quan trọng đảm bảo chất lượng sản phẩm đầu ra. Các chương trình tập huấn kỹ thuật, an toàn lao động và chăm sóc cây cà phê cũng được tổ chức thường xuyên.

Không chỉ dừng lại ở sản xuất, HTX Công Bằng Thuận An còn chủ động đầu tư vào chế biến sâu, nâng cao chuỗi giá trị sản phẩm. Với khoản đầu tư khoảng 7 tỷ đồng, HTX đã xây dựng 3 nhà máy chế biến cà phê, giúp kiểm soát chất lượng và đa dạng hóa sản phẩm, từ cà phê nhân đến cà phê bột, phục vụ thị trường trong nước và xuất khẩu. Trung bình trong 5 năm gần đây, HTX giữ vững mức doanh thu khoảng 33 tỷ đồng mỗi năm.

Ông Nguyễn Hữu Hạ, Giám đốc HTX, chia sẻ rằng HTX luôn tổ chức các phong trào thi đua sản xuất giỏi, khuyến khích tinh thần sáng tạo, đổi mới trong chăm sóc và canh tác cà phê. Những thành viên tiêu biểu sẽ được tham quan học hỏi các mô hình hiệu quả trong và ngoài nước. Chính sự đổi mới này đã giúp HTX liên tục nhận được các danh hiệu cao quý, bao gồm Cờ thi đua Đơn vị dẫn đầu phong trào thi đua từ UBND tỉnh Đắk Nông vào các năm 2020 và 2021, và giải thưởng ‘Ngôi sao HTX’ do Liên minh HTX Việt Nam tổ chức vào các năm 2024 và 2025.

Ngoài phát triển kinh tế, HTX Công Bằng Thuận An còn tích cực đóng góp vào các hoạt động cộng đồng. Hàng tỷ đồng đã được đầu tư vào hệ thống điện 3 pha, giao thông nông thôn, trường học, bếp ăn, trạm y tế, nhà tình thương tại xã Thuận An. HTX cũng hỗ trợ hàng chục triệu đồng mỗi năm cho các gia đình khó khăn, tặng quà dịp lễ, tết. Đây là minh chứng rõ ràng cho mô hình HTX không chỉ vì lợi ích thành viên mà còn vì cộng đồng.

Câu chuyện của HTX Công Bằng Thuận An là minh chứng sinh động cho vai trò trụ cột của HTX trong xây dựng nền nông nghiệp hiện đại, bền vững và hội nhập.

Trong khuôn khổ Diễn đàn Trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu lần thứ VI, các đại biểu đã tham gia tọa đàm về khởi nghiệp đổi mới sáng tạo gắn với phát triển kinh tế xanh và phát triển bền vững. Tại đây, các chuyên gia đã đưa ra những ý kiến tâm huyết và giải pháp nhằm hỗ trợ các nhà sáng tạo Việt Nam.

TS. Đinh Hùng Cường, Trưởng phòng Nghiên cứu và Phát triển tại Viện Hoá học Nước biển Fukuoka (Nhật Bản), đã đặt ra một câu hỏi khiến cả khán phòng phải suy ngẫm: Vì sao một quả xoài Miyazaki (Nhật Bản) có thể được bán với giá hơn 2 triệu đồng, trong khi xoài Việt Nam dù ngon nhưng giá trị lại thấp hơn rất nhiều? Theo TS. Cường, câu trả lời không chỉ nằm ở thương hiệu, mà còn ở việc tạo ra một câu chuyện cho sản phẩm. Đó là câu chuyện về sự chăm chút tỉ mỉ, từ việc cắt tỉa để mỗi cây chỉ giữ lại vài chục quả, cho đến bọc từng quả trong túi lưới, thu hoạch đúng thời điểm quả vừa rụng khỏi cành – thời điểm ngon nhất, chất lượng nhất.

TS. Cường cũng nhấn mạnh rằng, cần thiết phải có một nền tảng chất lượng ngay từ khâu đầu vào. Môi trường sản xuất xuống cấp, đất đai bạc màu, hệ sinh thái bị phá vỡ bởi hóa chất thì mọi nỗ lực marketing, mọi câu chuyện thương hiệu đều vô nghĩa. Điều này cho thấy rằng để tăng giá trị cho sản phẩm, cần phải chú trọng đến chất lượng và quy trình sản xuất.

Cũng tại tọa đàm, TS. Nguyễn Hoàng Chinh, Trung tâm nghiên cứu các sản phẩm sinh học bền vững trường ĐH Deakin, Úc, đã trao đổi về chủ đề khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong sản xuất xanh. Theo TS. Chinh, Việt Nam đang đứng trước một nghịch lý lớn: lãng phí hàng chục triệu tấn phụ phế phẩm mỗi năm. Ông đã gợi mở hướng để các startup có thể biến nguồn ‘rác’ khổng lồ này thành một ‘mỏ vàng’, thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn và cạnh tranh sòng phẳng trên thị trường quốc tế.

Chìa khóa để giải quyết bài toán này nằm ở việc chuyển đổi tư duy từ kinh tế tuyến tính sang kinh tế tuần hoàn. Để biến ý tưởng thành hiện thực, TS. Nguyễn Hoàng Chinh đề xuất, Việt Nam cần một hệ sinh thái hỗ trợ hiệu quả, dựa trên mô hình hợp tác “kiềng ba chân”: Chính phủ – Viện nghiên cứu – Doanh nghiệp. Sự hợp tác này giúp giảm chi phí đầu tư riêng lẻ cho từng doanh nghiệp, đẩy nhanh quá trình chuyển giao công nghệ và tạo ra một môi trường đổi mới sáng tạo sôi động.

TS. Đinh Hùng Cường cũng đề xuất một mô hình hỗ trợ “công thức 4 chân” để tạo ra một hệ sinh thái hỗ trợ thông minh cho các nhà sáng tạo Việt. Cụ thể, nhà nước cần xây dựng các phòng thí nghiệm mở (Open Lab) dùng chung, có một cơ chế tài chính linh hoạt, cho phép các nhà nghiên cứu được “ghi nợ” chi phí và chỉ hoàn trả khi dự án thành công.

Cuối cùng, các chuyên gia đều nhấn mạnh rằng, để hỗ trợ các nhà sáng tạo Việt Nam, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa Chính phủ, Viện nghiên cứu và Doanh nghiệp. Sự hợp tác này sẽ giúp tạo ra một môi trường đổi mới sáng tạo sôi động, hỗ trợ các nhà sáng tạo Việt Nam phát triển và thành công.