Nhiều doanh nghiệp Việt Nam đang tích cực xây dựng kế hoạch để thích ứng với thuế quan mà Mỹ áp dụng. Trong đó, ưu tiên hàng đầu là tìm kiếm thị trường xuất khẩu mới, đặc biệt là trong nhóm xuất khẩu. Một báo cáo gần đây của Ban Nghiên cứu Phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) chỉ ra rằng, hơn 51,6% doanh nghiệp xuất khẩu đang lên kế hoạch tìm kiếm thị trường mới để ứng phó với rủi ro thuế quan. Con số này còn cao hơn ở các doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh trong nước, với 34,9% lựa chọn hướng đi này.

Bên cạnh việc tìm kiếm thị trường mới, các doanh nghiệp cũng có xu hướng tăng cường nội địa hóa chuỗi sản xuất và tìm kiếm thị trường nguyên liệu đầu vào từ các đối tác khác. Đặc biệt, các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo, dịch vụ, nông-lâm và thủy sản đang ưu tiên tìm kiếm thị trường ngoài Mỹ. Ngược lại, các công ty xây dựng có xu hướng chờ đợi và tập trung nhiều hơn vào giải pháp nội địa hóa chuỗi sản xuất.

Từ tháng 4, một số doanh nghiệp như SK Foods đã chủ động lập kế hoạch chuyển dịch thị trường xuất khẩu sang các nước như EU, Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore, UAE. Kết quả khảo sát cho thấy, các doanh nghiệp các ngành đều cho rằng họ chịu tác động khá nghiêm trọng từ chính sách thuế đối ứng của Mỹ.

Việt Nam có thế mạnh về đa dạng thị trường với 17 hiệp định thương mại tự do (FTA) với hơn 60 quốc gia và vùng lãnh thổ, cùng 70 cơ chế hợp tác song phương. Để tạo điều kiện thuận lợi cho việc tìm kiếm thị trường mới, các doanh nghiệp kiến nghị Chính phủ đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, mở rộng đàm phán FTA với các nước tiềm năng khác.

Ngoài ra, việc phát triển công nghiệp phụ trợ trong nước cũng là điều cần thiết, nhằm giảm sự phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu và linh kiện nhập khẩu. Các doanh nghiệp cũng khuyến nghị các cơ chế hỗ trợ cho hoạt động dịch chuyển chuỗi cung ứng hoặc mở rộng thị trường xuất khẩu ngoài Mỹ, Trung Quốc.

Với những điều kiện thuận lợi về thị trường và các hiệp định thương mại tự do, việc các doanh nghiệp chủ động tìm kiếm thị trường xuất khẩu mới và đa dạng hóa thị trường là hướng đi đúng đắn. Qua đó, sẽ giúp các doanh nghiệp Việt Nam hạn chế được rủi ro về thuế quan và tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Chính phủ và các bộ, ngành cần tiếp tục hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc xúc tiến thương mại, tìm kiếm thị trường mới và phát triển công nghiệp phụ trợ. Việc này không chỉ giúp các doanh nghiệp vượt qua khó khăn mà còn góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

Ngành công nghiệp xe điện của Trung Quốc đã bước vào giai đoạn trưởng thành, chuyển đổi từ những “chiến binh” giá rẻ trong nước thành những đối thủ cạnh tranh toàn cầu đáng gờm. Sáu trong số mười nhà sản xuất xe điện hàng đầu thế giới vào năm ngoái đều đến từ Trung Quốc, bao gồm Geely, Li Auto và Wuling. Những công ty này đang không ngừng mở rộng, xây dựng một “đế chế” ô tô trải dài từ Brazil đến Thái Lan và tạo dựng hệ sinh thái sản xuất cũng như dịch vụ toàn diện tại thị trường nước ngoài.

Sự phát triển vượt bậc của ngành công nghiệp xe điện Trung Quốc đặt ra câu hỏi về khả năng duy trì lợi thế về chi phí và xây dựng lòng trung thành cũng như chất lượng dịch vụ của các thương hiệu này. BYD, một trong những nhà sản xuất xe điện hàng đầu Trung Quốc, đã đặt mục tiêu tăng gần gấp đôi doanh số bán hàng quốc tế lên 800.000 xe vào năm 2025. Để đạt được mục tiêu này, công ty đã đầu tư mạnh mẽ vào việc xây dựng cơ sở hạ tầng, bao gồm các trung tâm nghiên cứu và phát triển tại Brazil và Hungary, cũng như thiết lập các kho phụ tùng ở nước ngoài.

Không chỉ BYD, các công ty Trung Quốc khác như Geely, Li Auto, Chery và GAC cũng đang áp dụng chiến lược nội địa hóa tương tự. Họ đang xây dựng dây chuyền sản xuất, mạng lưới đại lý và trung tâm dịch vụ trên nhiều châu lục, tạo việc làm tại địa phương và giúp chính phủ các nước cởi mở hơn với ngành ô tô Trung Quốc.

Lợi thế cạnh tranh của các công ty Trung Quốc xuất phát từ việc cắt giảm chi phí mạnh mẽ trong toàn bộ chuỗi giá trị, giúp xe Trung Quốc có khả năng cạnh tranh cao về giá. Theo số liệu thống kê, các thương hiệu Trung Quốc đã thống trị các thị trường đang phát triển vào năm ngoái, chiếm 85% doanh số bán xe điện tại cả Brazil và Thái Lan.

Tuy nhiên, tốc độ mở rộng nhanh chóng của ngành công nghiệp xe điện Trung Quốc cũng che giấu những thách thức và nỗi đau đáng kể. Kể từ năm 2018, hơn 400 công ty xe điện Trung Quốc đã đóng cửa. Dự báo chỉ có 15 trong số 130 nhà sản xuất hiện tại sẽ tồn tại đến năm 2030. Những công ty sống sót sẽ đại diện cho những người chơi hiệu quả và sáng tạo nhất.

Các chuyên gia cho rằng, việc sản xuất nội địa hóa mang lại giải pháp cho cả hai vấn đề và cũng tạo ra việc làm tại địa phương – điều khiến các chính phủ dễ dàng chào đón các thương hiệu Trung Quốc hơn. Tuy nhiên, ngành công nghiệp xe điện Trung Quốc cũng đang đối mặt với thách thức về chất lượng dịch vụ và bảo dưỡng. Nếu không thể bảo dưỡng hoặc cung cấp phụ tùng nhanh chóng, người mua sẽ phải đau đầu.

Tóm lại, ngành công nghiệp xe điện Trung Quốc đã đạt đến giai đoạn trưởng thành và đang trở thành đối thủ cạnh tranh toàn cầu. Tuy nhiên, để tồn tại và phát triển trong ngành công nghiệp này, các công ty Trung Quốc cần phải duy trì lợi thế về chi phí và xây dựng lòng trung thành cũng như chất lượng dịch vụ. Việc chuyển đổi sang giai đoạn trưởng thành này không chỉ mang lại cơ hội mà còn đặt ra thách thức lớn cho các doanh nghiệp xe điện Trung Quốc khi bước vào thị trường quốc tế.

Trong một cuộc phỏng vấn gần đây với nhà báo Pavel Zarubin, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã lên tiếng bảo vệ nỗ lực nội địa hóa ngành công nghiệp sản xuất ô tô của Nga, một quá trình đã kéo dài hàng thập kỷ. Ông Putin cho rằng việc phát triển ngành công nghiệp ô tô nội địa là điều thiết yếu để bảo vệ quyền tự chủ về kinh tế và chính trị của đất nước.

Quay lại thập niên 1990, một số thành viên trong chính phủ đã muốn từ bỏ việc phát triển ngành công nghiệp ô tô và chuyển sang phụ thuộc vào xe nhập khẩu, nhưng ông Putin đã phản đối quan điểm này. Ông nhấn mạnh: “Chúng ta phải nói đến vấn đề độc lập công nghệ. Nếu chúng ta mua tất cả mọi thứ chỉ bằng nguồn thu từ dầu khí trong khi phương Tây giờ đây cố gắng cắt đứt chúng ta khỏi dầu khí thì nước Nga sẽ đơn giản là đánh mất khả năng cạnh tranh, cùng với đó là chủ quyền quốc gia.”

Quá trình phát triển ngành công nghiệp ô tô của Nga bắt đầu từ việc hợp tác với các đối tác phương Tây, khi họ được cấp phép xây dựng các nhà máy lắp ráp tại Nga. Từ đầu thập niên 2010, chính quyền Nga đã dần siết chặt yêu cầu nội địa hóa, buộc các hãng sản xuất phải chế tạo nhiều phụ tùng hơn ngay tại Nga. Ông Putin tự hào: “Đó là công việc nghiêm túc. Về cơ bản chúng ta đã tự tạo ra những chiếc ô tô của riêng mình.”

Nỗ lực này đã phát huy hiệu quả sau khi xung đột Nga – Ukraine nổ ra năm 2022, dẫn đến làn sóng các công ty phương Tây rút khỏi Nga khi phương Tây áp lệnh trừng phạt lên Matxcơva. Theo hãng phân tích Autostat, trong năm 2024, Nga đã bán hơn 1,5 triệu xe khách mới, tăng 48% so với năm trước, trong đó ô tô Lada chiếm khoảng 28% thị phần với 436.155 xe, tiếp tục giữ vị trí dẫn đầu thị trường. Tuy nhiên, các vị trí còn lại trong top 10 đều thuộc về các thương hiệu Trung Quốc.

Tổng thống Putin từ lâu đã đích thân quảng bá cho ngành công nghiệp ô tô nội địa và thường xuyên xuất hiện khi lái xe Lada hoặc Kamaz. Ông cũng sử dụng xe limousine của thương hiệu xe sang Aurus – sản xuất tại Nga – làm xe tổng thống. Năm 2024, ông đã tặng xe Aurus cho nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un và Quốc vương Bahrain Hamad bin Isa Al Khalifa.

Động thái bảo vệ ngành công nghiệp ô tô nội địa của ông Putin cho thấy nỗ lực của Nga trong việc khẳng định vị thế tự chủ về kinh tế và chính trị trên trường quốc tế. Nga đang cố gắng duy trì và phát triển ngành công nghiệp ô tô của mình, bất chấp các lệnh trừng phạt và sự rút lui của các công ty phương Tây.

Hiện tại, Nga đang tiếp tục đẩy mạnh sản xuất và phát triển ngành công nghiệp ô tô nội địa. Nhiều chuyên gia dự đoán rằng ngành công nghiệp ô tô của Nga sẽ tiếp tục phát triển trong thời gian tới, khi mà nhu cầu về ô tô tại thị trường trong nước vẫn còn cao.

Trong giai đoạn 2025-2030, Tập đoàn Vinatex đặt mục tiêu đạt được những bước tiến quan trọng trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Tổng Giám đốc của tập đoàn này đã đề ra mục tiêu lợi nhuận hợp nhất trong giai đoạn này sẽ gấp đôi so với năm 2024, với ước tính đạt khoảng 1.700 tỷ đồng. Đáng chú ý, lợi nhuận của riêng tập đoàn sẽ tăng gấp 3 lần, ước tính đạt khoảng 470 tỷ đồng.

Để hiện thực hóa mục tiêu đầy tham vọng này, lãnh đạo Vinatex kêu gọi sự nhất quán trong hành động và tư duy sáng tạo từ tất cả các đơn vị thành viên. Sự đột phá mạnh mẽ về chất lượng tăng trưởng được coi là yếu tố then chốt để đạt được mục tiêu đề ra. Điều này đòi hỏi sự thay đổi và cải tiến trong mọi hoạt động của hệ thống doanh nghiệp thành viên, nhằm tạo đà cho sự phát triển bền vững và tăng trưởng chất lượng.

Trước những thách thức và cơ hội trong giai đoạn tới, Vinatex sẽ cần tiếp tục đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ trong sản xuất, nâng cao năng suất lao động và áp dụng các mô hình kinh doanh mới để tăng cường hiệu quả. Bên cạnh đó, việc tận dụng và phát huy các nguồn lực nội bộ, cùng với việc khai thác các cơ hội từ thị trường cũng là hướng đi quan trọng.

Tổng Giám đốc Vinatex nhấn mạnh rằng sự hợp tác chặt chẽ và sự đồng lòng của tất cả các thành viên trong hệ thống là chìa khóa để vượt qua thách thức và đạt được mục tiêu. Một môi trường làm việc sáng tạo, đổi mới và phát triển bền vững sẽ là nền tảng giúp Vinatex thực hiện thành công các kế hoạch đã đề ra.