Ngày càng nhiều mô hình, sáng kiến đóng góp vào mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính, hướng đến trung hòa carbon của Chính phủ đã được vinh danh. Mới đây, tại Diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025, ba mô hình tiêu biểu đã được vinh danh nhờ những đóng góp tích cực cho môi trường.

Ba đơn vị vinh dự được vinh danh gồm: mô hình Lúa – Tôm phát thải thấp của Kỹ sư Hồ Quang Cua và cộng sự; Cộng đồng chủ rừng Cao Quảng với nỗ lực phục hồi 8.800 ha rừng tự nhiên; và Tập đoàn TH với chứng nhận trung hòa carbon theo tiêu chuẩn quốc tế PAS2060.

Trước hết, mô hình Lúa – Tôm phát thải thấp được khởi xướng bởi Kỹ sư Hồ Quang Cua, Anh hùng Lao động. Mô hình này hướng tới nâng cao thu nhập cho nông dân đồng thời bảo vệ môi trường, với việc cải tiến quy trình canh tác lúa ST25 kết hợp nuôi tôm trên hàng trăm nghìn ha đồng bằng sông Cửu Long. Ưu điểm của mô hình nằm ở việc tận dụng hệ sinh thái đầm phá tự nhiên, giảm tối đa việc sử dụng phân hóa học, hạn chế chăn thả phá rừng ngập mặn. Nhờ đó, lượng phát thải metan và CO₂ được kiểm soát chặt chẽ, trong khi nông dân thu về giá trị kinh tế cao hơn nhờ sản phẩm “lúa – tôm” đạt chứng nhận hữu cơ và được ưu tiên tiêu thụ trên các thị trường cao cấp.

Cộng đồng chủ rừng Cao Quảng cũng đã có hành trình phục hồi ấn tượng với 8.800 ha rừng tự nhiên. Khu vực hơn 11.000 ha tại xã Tuyên Hóa, phía Đông dãy Trường Sơn từng là điểm nóng của việc khai thác rừng cạn kiệt. Từ gần 20 năm qua, sau khi Nhà nước giao đất và giao rừng cho các hộ gia đình, Cộng đồng chủ rừng Cao Quảng đã đoàn kết bảo vệ, khoanh nuôi và tái sinh hơn 8.800 ha rừng tự nhiên. Đồng thời, họ phát triển thêm diện tích rừng trồng có giá trị cao về tài nguyên và kinh tế. Hoạt động khoanh nuôi, trồng bổ sung và bảo vệ nghiêm ngặt không chỉ tạo nguồn sinh kế ổn định cho người dân địa phương mà còn giúp mỗi héc-ta rừng hấp thụ xấp xỉ 250 tấn CO₂ mỗi năm.

Tập đoàn TH cũng được vinh danh nhờ sự tiên phong trong việc trung hòa carbon theo tiêu chuẩn PAS2060. Hai công ty thành viên của Tập đoàn là Công ty Cổ phần Sữa TH và Công ty TNHH Nước tinh khiết Núi Tiên đã chính thức đạt chứng nhận trung hòa carbon theo tiêu chuẩn PAS2060:2014, do Control Union (Đức) thẩm định và xác nhận. Đây là hai đơn vị đầu tiên tại Việt Nam đạt được chứng nhận quốc tế này. Để đạt được thành quả này, TH đã triển khai đồng bộ chuỗi giải pháp giảm phát thải tại nguồn như Chuyển đổi năng lượng, Cải tiến công nghệ, Quản lý chất thải & nhựa và Thực hành Văn hóa xanh nội bộ. Phần lượng phát thải còn lại được TH bù đắp thông qua các dự án giảm phát thải và nâng cao hiệu quả năng lượng được chứng nhận quốc tế.

Ba tấm gương được vinh danh tại Diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025 không chỉ thể hiện tâm huyết và trách nhiệm với môi trường, mà còn truyền cảm hứng mạnh mẽ cho cộng đồng doanh nghiệp và toàn xã hội cùng chung tay giảm phát thải, hướng tới tương lai bền vững cho thế hệ tương lai.

Các hoạt động bảo vệ môi trường, giảm phát thải khí nhà kính và hướng đến trung hòa carbon được đánh giá là rất quan trọng trong giai đoạn hiện nay. Việt Nam đã cam kết mạnh mẽ về mục tiêu khi hậu tại các diễn đàn quốc tế và đang tích cực triển khai nhiều giải pháp để thực hiện các mục tiêu này.

Thị trường carbon đang nổi lên như một công cụ kinh tế quan trọng trong việc thúc đẩy chuyển đổi xanh, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và đạt được phát thải ròng bằng ‘0’. Tại Diễn đàn ‘Net Zero Việt Nam 2025: Thị trường carbon trong kỷ nguyên mới’, các chuyên gia đã tập trung thảo luận về tiềm năng và thách thức của thị trường carbon tại Việt Nam.

Hiện tại, Việt Nam đang ở giai đoạn định hình nền móng thị trường carbon, với nhiều tiềm năng nhưng cũng đối mặt với không ít thách thức. Các chuyên gia chỉ ra rằng hệ thống đo đạc, báo cáo, thẩm định khí nhà kính (MRV) chưa đồng bộ và thiếu chuẩn hóa là một trong những khó khăn chính. Bên cạnh đó, hạn chế về nhận thức, nhân lực và tài chính đang khiến các doanh nghiệp gặp khó khăn khi tiếp cận thị trường này.

Nhiều doanh nghiệp hiện tại chỉ hiểu đơn giản về giảm phát thải mà chưa thực sự ứng dụng công nghệ tuần hoàn tài nguyên để phát triển bền vững. Điều này cho thấy cần có sự hỗ trợ và hướng dẫn để giúp doanh nghiệp chuyển đổi sang mô hình phát triển bền vững.

Theo ông Nguyễn Tuấn Quang, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu, từ nay đến 2028, Việt Nam sẽ thí điểm cấp phát hạn ngạch miễn phí và vận hành sàn giao dịch carbon. Từ năm 2029, sẽ áp dụng đấu giá và kết nối quốc tế. Các bộ, ngành đang hoàn thiện hành lang pháp lý để đảm bảo tính minh bạch và tránh ảnh hưởng tới cam kết giảm phát thải quốc gia.

Các chuyên gia cũng khuyến nghị cần đầu tư vào nền tảng kỹ thuật và hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận tài chính, hướng tới mục tiêu Net Zero vào năm 2050. Việc đầu tư vào nền tảng kỹ thuật sẽ giúp nâng cao năng lực đo đạc, báo cáo và thẩm định khí nhà kính, từ đó giúp các doanh nghiệp có thể tiếp cận thị trường carbon một cách hiệu quả hơn.

Ngoài ra, để phát triển thị trường carbon hiệu quả, cần có sự tham gia và hỗ trợ của các bên liên quan, bao gồm cả doanh nghiệp, chính phủ và tổ chức quốc tế. Sự hỗ trợ này không chỉ giúp nâng cao nhận thức về thị trường carbon mà còn giúp doanh nghiệp tiếp cận được các nguồn tài chính và công nghệ cần thiết để chuyển đổi sang mô hình phát triển bền vững.

Tóm lại, thị trường carbon đang là một công cụ quan trọng trong việc thúc đẩy chuyển đổi xanh và đạt được mục tiêu phát triển bền vững. Tuy nhiên, để phát triển thị trường này hiệu quả, cần có sự nỗ lực và hợp tác của các bên liên quan, bao gồm cả doanh nghiệp, chính phủ và tổ chức quốc tế. Xem thêm thông tin về thị trường carbon tại Việt Nam.