Não bộ – Duankhudothi.com

Khám phá mối liên hệ giữa đi bộ và tự kỷ: Những khác biệt trong vận động ở trẻ tự kỷ

Linh — Thu, 04 Sep 2025 19:32:26 +0000

Khả năng Rối loạn Phổ Tự kỷ (ASD) là một tình trạng phát triển thần kinh phức tạp, đặc trưng bởi sự khác biệt trong sự phát triển và chức năng của não, ảnh hưởng đến hành vi, giao tiếp và tương tác xã hội. Một khía cạnh ít được biết đến của tự kỷ là tác động của nó đến dáng đi, hoặc cách một người đi bộ. Nghiên cứu gần đây đã shed ánh sáng vào các mẫu dáng đi độc đáo được thể hiện bởi các cá nhân tự kỷ, có thể có ý nghĩa quan trọng đối với cuộc sống hàng ngày của họ. Sổ tay Chẩn đoán và Thống kê về Rối loạn Tâm thần hiện đang công nhận một ‘dáng đi lạ’ như một đặc điểm chẩn đoán hỗ trợ của tự kỷ. Sự công nhận này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiểu và giải quyết sự khác biệt về dáng đi ở các cá nhân tự kỷ.

Toe-walking can be a sign of autism. (towfiqu barbhuiya/Canva)

Nghiên cứu đã xác định một số mẫu dáng đi riêng biệt trong số những người tự kỷ, bao gồm đi bằng mũi chân, đi trong và đi ngoài. Những sự khác biệt này có thể được quy cho sự khác biệt trong sự phát triển của não, đặc biệt là ở các vùng như hạch nền và tiểu não. Các nghiên cứu cũng đã tiết lộ những sự khác biệt tinh tế hơn trong dáng đi, bao gồm tốc độ đi bộ chậm hơn, bước dài hơn và một giai đoạn đứng lâu hơn. Các cá nhân tự kỷ thể hiện sự thay đổi đáng kể trong chiều dài sải chân, tốc độ và nhịp đi bộ. Những sự khác biệt về dáng đi này thường đi kèm với các sự khác biệt vận động khác, chẳng hạn như các vấn đề về cân bằng và phối hợp.

Basal ganglia (in red) in a human brain. (janulla from Getty Images/Canva)

Nguyên nhân của sự khác biệt về dáng đi trong tự kỷ là phức tạp và liên quan đến sự phát triển của não, đặc biệt là ở các khu vực chịu trách nhiệm cho việc kiểm soát và phối hợp vận động. Trong khi một số nhà nghiên cứu đã đề xuất rằng sự khác biệt về dáng đi có thể do sự phát triển chậm, nghiên cứu chỉ ra rằng những sự khác biệt này tồn tại trong suốt cuộc đời và có thể trở nên rõ ràng hơn theo tuổi tác.

Các bác sĩ lâm sàng tiếp cận quản lý sự khác biệt về dáng đi một cách cá nhân hóa, tập trung vào các tác động chức năng đối với cuộc sống hàng ngày. Hỗ trợ có thể cần thiết nếu sự khác biệt về dáng đi dẫn đến tăng nguy cơ té ngã, khó tham gia vào các hoạt động thể chất hoặc hậu quả về thể chất như căng cơ hoặc đau. Các can thiệp dựa trên cộng đồng, chẳng hạn như các chương trình thể thao hoặc nhảy, có thể trao quyền cho các cá nhân tự kỷ phát triển kỹ năng vận động và cải thiện khả năng vận động của họ.

Khi nghiên cứu tiếp tục khám phá những phức tạp của dáng đi tự kỷ, điều cần thiết là phải nhận ra tầm quan trọng của việc chấp nhận và hỗ trợ các phong cách chuyển động cá nhân. Bằng cách thúc đẩy các mô hình hỗ trợ dựa trên cộng đồng và hỗ trợ cơ bản cho trẻ em tự kỷ, chúng ta có thể tạo ra một môi trường hòa nhập và trao quyền hơn, cho phép các cá nhân tự kỷ phát triển mạnh.

Nghe nhìn nhanh hơn nhìn, sao nữ Bollywood dùng âm thanh để branding

Linh — Thu, 04 Sep 2025 14:45:47 +0000

Trong thời đại hiện nay, khi thương hiệu hình ảnh đang thống trị, một lĩnh vực mới đang nổi lên và đang thay đổi cách chúng ta nhìn nhận về bản sắc của người nổi tiếng. Đó là lĩnh vực âm thanh. The Sonic Story, một công ty đại diện tại Ấn Độ chuyên tạo ra các bản sắc âm thanh, vừa ra mắt Logo Âm thanh cho nữ diễn viên Riya Sen, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc định hình lại cách các nhân vật công chúng kết nối với khán giả trong thời đại kỹ thuật số.

Sự kiện này diễn ra sau chiến dịch SonicSanta gần đây của công ty, thu hút 25 micro-influencers và tạo ra hơn 800.000 tương tác chỉ trong hai tuần. Hiện tại, họ đang đưa bản sắc âm thanh vào mainstream, định vị âm thanh như một lớp quan trọng tiếp theo của thương hiệu cá nhân. Riya Sen, người đã xuất hiện trong nhiều bộ phim của điện ảnh Bengal, Hindi, Tamil và Telugu, không còn xa lạ với việc tái tạo hình ảnh. Logo âm thanh mới của cô, có thể được nghe trên Instagram của cô, đánh dấu lần đầu tiên cho các célébrités Ấn Độ và tạo ra một tiền lệ cho cách các nhân vật trên khắp Châu Á Thái Bình Dương có thể tiếp cận việc nhận diện thương hiệu và cảm xúc trong tương lai.

Điều này không chỉ là một thí nghiệm sáng tạo; nó là một tuyên bố rằng tương lai của thương hiệu người nổi tiếng sẽ được lắng nghe, không chỉ nhìn thấy. Thế hệ Z và Millennials tại Ấn Độ dành hơn 21 giờ mỗi tuần để nghe nhạc, cao hơn mức trung bình toàn cầu. Với thị trường thiết bị âm thanh tại Ấn Độ tăng vọt 62% vào năm 2023, sự thay đổi trong hành vi tiêu dùng là không thể nhầm lẫn: âm thanh đang nhanh chóng trở thành ký hiệu mới trong thương hiệu cá nhân.

Khoa học thần kinh cũng ủng hộ xu hướng này. Âm thanh được xử lý trong não nhanh hơn gấp mười lần so với hình ảnh, khiến nó trở thành một công cụ mạnh mẽ cho việc nhận diện tức thời và kết nối cảm xúc. Đối với Sen, logo âm thanh không chỉ là một tín hiệu âm thanh; nó là một tài sản thương hiệu linh hoạt được thiết kế cho các video ngắn trên Instagram, phỏng vấn trên YouTube, nội dung OTT và các buổi biểu diễn trực tiếp.

Được phát triển bằng Công thức Xác định Âm thanh độc quyền của The Sonic Story, logo này lấy cảm hứng từ khung cảm xúc Nava Rasa cổ xưa của Ấn Độ, kết hợp chiều sâu văn hóa với chiến lược hiện đại. Logo âm thanh này không chỉ được thiết kế cho tai của người Ấn Độ; nó được tạo ra cho khán giả toàn cầu trong khi vẫn tôn trọng cội nguồn của cô.

Các xu hướng mới nổi như thiết kế âm thanh dựa trên hành vi, Dolby Atmos và Âm thanh Không gian đang cho phép các célébrités tạo ra trải nghiệm cảm xúc 3D phong phú cho người hâm mộ. Với tùy chỉnh do AI dẫn đầu đang trên đường chân trời, các bản sắc âm thanh cá nhân có thể sớm thích nghi theo thời gian thực với tâm trạng, bối cảnh và thậm chí cả sở thích của người nghe.

Trường hợp thương mại cho thương hiệu âm thanh là rất thuyết phục. Theo Kantar, các thương hiệu có tài sản âm thanh mạnh mẽ có sức mạnh thương hiệu cao hơn 76% và tác động quảng cáo tốt hơn 138% so với những thương hiệu không có. Những người có ảnh hưởng tham gia vào chiến dịch SonicSanta của The Sonic Story đã báo cáo một sự gia tăng 35% trong các yêu cầu hợp tác thương hiệu sau khi áp dụng logo âm thanh.

Trong một khu vực đa dạng như Châu Á Thái Bình Dương, việc cân bằng giữa bản sắc địa phương và sức hút quốc tế là rất quan trọng. Cách tiếp cận của The Sonic Story đã đảm bảo rằng logo âm thanh của Sen vang vọng sâu sắc với khán giả Ấn Độ trong khi vẫn có thể tiếp cận được với người hâm mộ toàn cầu. Tính xác thực văn hóa này có khả năng trở thành một dấu ấn cho các nỗ lực thương hiệu người nổi tiếng trong tương lai.

Với thị trường podcast và phát trực tuyến tại Ấn Độ đang bùng nổ, và Châu Á Thái Bình Dương dự kiến là khu vực phát triển nhanh nhất về tiêu dùng âm thanh trên thế giới, thương hiệu âm thanh cho các nhân vật nổi tiếng đang sẵn sàng cho sự phát triển nhanh chóng. Sự ra mắt của Riya Sen chỉ là bước đầu tiên, một tín hiệu rằng nhạc phim của các ngôi sao ngày mai sẽ đặc biệt như các bản sắc hình ảnh của họ.

Vì sao đánh đôi dễ làm nảy sinh tình cảm lãng mạn

Linh — Mon, 01 Sep 2025 10:46:14 +0000

Trong giới thể thao, đặc biệt là các môn đánh đôi như pickleball, quần vợt, cầu lông…, hiện tượng “vượt mức đồng đội” không chỉ là một câu nói đùa về những mối quan hệ tình cảm vượt quá mức đồng đội khi chơi đánh đôi nam nữ. Dưới góc nhìn khoa học tâm lý – thần kinh học hiện đại, đây là một chủ đề thực sự hiện hữu và được quan tâm.

Các chuyên gia đã chỉ ra rằng việc thường xuyên đánh đôi với người khác giới không chỉ rèn luyện kỹ năng phối hợp, mà còn vô tình tạo ra môi trường lý tưởng để nảy sinh cảm xúc lãng mạn. Tiến sĩ Karen Mitchell, chuyên gia tâm lý xã hội tại Đại học Stanford (Mỹ), cho rằng các môn thể thao đánh đôi là một trong những mô hình hiếm hoi kết hợp cả ba yếu tố tạo nên tình cảm: tương tác gần gũi, mục tiêu chung, và trải nghiệm cảm xúc mạnh.

Đánh đôi nam nữ mang lại nhiều cảm xúc cho cả hai giới – Ảnh: P.B

Khi hai người phải liên tục phối hợp chiến thuật, di chuyển nhịp nhàng, và cùng chia sẻ các trạng thái thăng hoa, buồn bã, tiếc nuối, cảm thông, và động viên lẫn nhau, cảm xúc lãng mạn có thể nảy sinh. Về mặt sinh học, hiện tượng này được lý giải bằng các cơ chế thần kinh. Khi con người trải qua trạng thái hưng phấn cao – như hồi hộp trước một pha ghi điểm hay căng thẳng trong loạt bóng quyết định – cơ thể sẽ tiết ra adrenaline, một loại hormone tạo cảm giác kích thích và tăng nhịp tim.

Nếu cảm xúc này diễn ra trong sự hiện diện của người khác giới, bộ não có thể nhầm lẫn rằng nguyên nhân đến từ đối phương, thay vì từ hoàn cảnh. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng cảm xúc nảy nở khi hai người khác giới cùng trải qua một tình huống kịch tính, hồi hộp.

Muốn gìn giữ hạnh phúc gia đình, nên hạn chế đánh đôi nam nữ – Ảnh 2.

Thí nghiệm kinh điển “cây cầu rung lắc” của hai nhà khoa học Donald Dutton và Arthur Aron vào năm 1974 đã cho thấy rằng các chàng trai có nhiều khả năng sẽ gọi lại cho cô gái sau khi cùng cô đi qua cây cầu treo nguy hiểm. Trong thể thao đánh đôi, các nhà nghiên cứu cho rằng các trận đấu căng thẳng hoàn toàn có thể đóng vai trò “chất xúc tác cảm xúc”, thúc đẩy sự gần gũi tâm lý giữa hai người tương tự như “cây cầu rung lắc”.

Ngoài ra, các hoạt động thể thao đôi còn kích thích sự tiết oxytocin – thường được gọi là “hormone gắn bó”. Chất này tăng khi con người cảm thấy tin tưởng, hỗ trợ lẫn nhau và tiếp xúc cơ thể trong các hành vi như vỗ tay, đập vai cổ vũ. Theo nghiên cứu năm 2017 của nhóm học giả tại Đại học Oxford (Anh), các cặp chèo thuyền đôi có nồng độ oxytocin cao hơn nhóm tập đơn lẻ, và thể hiện mức độ gắn bó tâm lý lớn hơn sau buổi tập.

Muốn gìn giữ hạnh phúc gia đình, nên hạn chế đánh đôi nam nữ – Ảnh 4.

Về khía cạnh thần kinh, khoa học hiện đại còn phát hiện một hiện tượng thú vị gọi là “đồng bộ sóng não giữa hai cá nhân cùng hoạt động”. Trong thể thao đôi, việc cùng nhau di chuyển, phản ứng và điều chỉnh tốc độ tạo ra nhịp điệu vận động tương thích, giúp não bộ của hai người “đồng bộ hóa” ở các vùng xử lý cảm xúc xã hội.

Nhiều ví dụ trong giới thể thao đỉnh cao cho thấy tình đồng đội trên sân bóng, sân cầu có thể biến thành tình cảm thực thụ. Và cũng như câu châm chọc phổ biến trên mạng xã hội ngày này – “vượt mức pickleball”, những nghiên cứu khoa học này tạo nên một lời nhắc nhở thực tiễn: hãy cẩn trọng với việc đánh đôi nam nữ trong thể thao, đặc biệt khi bạn đã có gia đình. Nếu bạn còn độc thân, chơi thể thao đôi đồng nghĩa với việc mở ra cho bạn một cơ hội mới trong chuyện tình cảm.

Uống cà phê vào chiều có thể làm giảm chất lượng giấc ngủ

Linh — Thu, 07 Aug 2025 20:45:07 +0000

Cà phê là một trong những thức uống phổ biến giúp tăng tỉnh táo và hiệu suất làm việc. Tuy nhiên, thời điểm uống cà phê có thể đóng vai trò quan trọng trong việc ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của bạn. Một nghiên cứu gần đây được công bố trên tạp chí PsyPost đã chỉ ra rằng uống cà phê vào buổi chiều, ngay cả với liều lượng vừa phải, có thể ảnh hưởng đến hoạt động não bộ trong khi ngủ.

Các nhà khoa học từ Đại học Montreal (Canada) đã thực hiện một nghiên cứu trên 40 người trưởng thành khỏe mạnh, yêu thích cà phê, trong độ tuổi từ 20 đến 58. Mỗi người tham gia đã trải qua 2 ngày tại phòng khám giấc ngủ, trong đó họ sử dụng 200mg caffeine (tương đương khoảng 2 tách cà phê) vào buổi chiều một ngày và giả dược vào ngày còn lại.

Kết quả nghiên cứu cho thấy cữ cà phê chiều có thể làm thay đổi cấu trúc hoạt động của não bộ trong khi ngủ, ảnh hưởng đến sự phục hồi sinh lý, tái tạo mô, điều hòa miễn dịch và xử lý trí nhớ. Đặc biệt, trong giai đoạn giấc ngủ không REM, hoạt động điện não tăng cao hơn, tín hiệu não có xu hướng kém ổn định hơn và giảm độ sâu của giấc ngủ.

Giáo sư Philipp Thölke, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết caffeine làm chậm nhưng không loại bỏ hoàn toàn quá trình ngủ. Giấc ngủ trở nên nông hơn và bộ não tiếp tục xử lý thông tin trong thời điểm cần nghỉ ngơi. Điều này có thể ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ và sức khỏe tổng thể.

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng người trẻ tuổi (từ 20-27 tuổi) bị ảnh hưởng bởi caffeine trong giấc ngủ REM nhiều hơn so với người trung niên. Điều này có thể do sự khác biệt về mật độ thụ thể adenosine – mục tiêu tác động chính của caffeine trong não.

Tóm lại, nghiên cứu này nhấn mạnh tầm quan trọng của thời điểm uống cà phê, đặc biệt với những người gặp vấn đề về giấc ngủ. Uống cà phê vào buổi chiều có thể tái cấu trúc hoạt động não bộ khi ngủ và làm suy giảm chất lượng giấc ngủ không REM – giai đoạn then chốt cho phục hồi và sức khỏe thần kinh. Do đó, nếu bạn là người yêu thích cà phê và muốn đảm bảo chất lượng giấc ngủ tốt, hãy cân nhắc thời điểm uống cà phê một cách kỹ lưỡng.

Để biết thêm thông tin về nghiên cứu này, bạn có thể truy cập vào trang web của PsyPost để đọc thêm chi tiết.

Não phản ứng thế nào khi các tế bào nhạy cảm trong mắt bị tổn thương

Linh — Wed, 06 Aug 2025 22:25:04 +0000

Khi các bệnh lý hoặc chấn thương ở mắt xảy ra, các tế bào trung tính – một thành phần quan trọng của hệ miễn dịch trong máu – thường là tuyến phòng thủ đầu tiên được huy động. Tuy nhiên, một nghiên cứu gần đây do các nhà nghiên cứu tại Viện Mắt Flaum và Viện Neuroscience Del Monte thuộc Đại học Rochester thực hiện đã chỉ ra rằng võng mạc có phản ứng khác biệt so với nhiều loại mô khác trong cơ thể. Cụ thể, khi các tế bào cảm quang trong võng mạc bị tổn thương, các tế bào miễn dịch của não, được gọi là microglia, sẽ phản ứng. Một điều đáng chú ý là các tế bào trung tính không được huy động để hỗ trợ quá trình sửa chữa tổn thương, dù chúng có hiện diện gần đó thông qua các mạch máu.

Phát hiện này mang lại ý nghĩa quan trọng đối với hàng triệu người Mỹ đang đối mặt với tình trạng mất thị lực do mất tế bào cảm quang. Việc hiểu rõ mối quan hệ giữa hai quần thể tế bào miễn dịch này là kiến thức cần thiết để xây dựng các liệu pháp mới trong tương lai. Các nhà nghiên cứu tin rằng, bằng cách hiểu rõ sự tinh tế của các tương tác tế bào miễn dịch, họ có thể phát triển các phương pháp điều trị hiệu quả hơn.

Để thực hiện nghiên cứu này, các nhà nghiên cứu đã sử dụng công nghệ chụp ảnh quang học thích nghi – một loại camera được phát triển bởi Đại học Rochester. Công nghệ này cho phép chụp ảnh các tế bào thần kinh và miễn dịch đơn lẻ bên trong mắt sống. Qua đó, họ đã nghiên cứu võng mạc của chuột với tổn thương tế bào cảm quang. Kết quả cho thấy, mặc dù cả tế bào trung tính và microglia đều hiện diện trong võng mạc, chỉ có các tế bào microglia phản ứng với chấn thương tế bào cảm quang. Đồng thời, chúng không gọi các tế bào trung tính đến hỗ trợ quá trình sửa chữa tổn thương tế bào cảm quang.

Các nhà nghiên cứu tin rằng, hiện tượng này cho thấy một loại “che chắn” xảy ra trong chấn thương võng mạc. Mục đích của “che chắn” này là bảo vệ võng mạc khỏi sự đột nhập của các tế bào miễn dịch, vốn có thể gây hại hơn là có lợi. Phát hiện này không chỉ giúp làm sáng tỏ những bí ẩn về phản ứng của hệ miễn dịch trong võng mạc mà còn mở ra những hướng nghiên cứu mới trong lĩnh vực điều trị các bệnh lý về mắt.

Trung Quốc thử nghiệm chip cấy ghép não điều khiển máy tính

Linh — Tue, 29 Jul 2025 19:01:09 +0000

Công nghệ giao diện não – máy tính (BCI) đang trở thành một trong những lĩnh vực cạnh tranh chính giữa Mỹ và Trung Quốc. Mới đây, một phụ nữ 67 tuổi mắc bệnh xơ cứng teo cơ một bên (ALS) tại Bắc Kinh đã được cấy ghép một con chip có kích thước bằng đồng xu có tên là Beinao-1. Thiết bị này cho phép bà có thể nhập văn bản lên tới 60 ký tự mỗi phút bằng suy nghĩ của mình.

Buổi trình diễn này là một phần của thử nghiệm lâm sàng liên quan đến 5 bệnh nhân được cấy ghép Beinao-1, một giao diện máy tính não bộ không dây do các nhà khoa học Mỹ dẫn đầu. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng Trung Quốc đang nhanh chóng bắt kịp và có khả năng cạnh tranh trong lĩnh vực này.

Nhà khoa học Luo Minmin tại phòng thí nghiệm của Viện nghiên cứu não bộ Trung Quốc, ở Bắc Kinh, Trung Quốc vào ngày 28/5/2025. Ảnh: CNN

Luo Minmin, Giám đốc Viện Nghiên cứu Não bộ Trung Quốc (CIBR), cho biết nhu cầu về công nghệ BCI là rất lớn và họ đã bị quá tải bởi các yêu cầu từ những bệnh nhân tiềm năng. Ông cho biết công nghệ này cho thấy độ chính xác cao trong việc giải mã tín hiệu từ não của bệnh nhân và chuyển đổi các tín hiệu thành văn bản, giọng nói hoặc chuyển động của máy.

Một bệnh nhân được thử nghiệm chip não Beinao-1. Ảnh: El Chapuzas

Trung Quốc chỉ mới bắt đầu nghiên cứu công nghệ não bộ vào những năm 1990, nhưng đang phát triển rất nhanh chóng. Chính phủ Trung Quốc đã ban hành hướng dẫn đạo đức đầu tiên cho nghiên cứu trong lĩnh vực này và hỗ trợ các công ty công nghệ não bộ từ nghiên cứu, thử nghiệm lâm sàng đến thương mại hóa.

Mô hình não được trưng bày bên trong phòng thí nghiệm CIBR tại Bắc Kinh, Trung Quốc vào ngày 28/5/2025. Ảnh: CNN

Giáo sư Maximilian Riesenhuber, khoa học thần kinh tại Đại học Georgetown, cho biết mặc dù bắt đầu muộn hơn Mỹ, Trung Quốc đang có nhiều tiến bộ. Ông nói: ‘Trung Quốc chắc chắn đã cho thấy khả năng không chỉ bắt kịp mà còn có khả năng cạnh tranh, và giờ đây thực sự bắt đầu, thậm chí dẫn đầu trong một số lĩnh vực.’

Thị trường công nghệ não bộ dự kiến sẽ tăng lên 12,4 tỷ USD vào năm 2034. Tuy nhiên, đối với cả Trung Quốc và Mỹ, công nghệ này không chỉ đơn thuần là tiền bạc. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã đặt mục tiêu biến đất nước mình thành một cường quốc khoa học và kinh tế, và công nghệ não bộ là một phần quan trọng của mục tiêu này.

Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt, các chuyên gia dự đoán rằng công nghệ BCI sẽ tiếp tục phát triển và mang lại nhiều ứng dụng trong tương lai. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức cần phải vượt qua, bao gồm cả vấn đề đạo đức và an toàn của công nghệ này.

Công nghệ não bộ đang trở thành một trong những lĩnh vực hot nhất hiện nay, và cuộc cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc sẽ tiếp tục đẩy nhanh sự phát triển của lĩnh vực này. Tìm hiểu thêm về công nghệ BCI và các ứng dụng của nó trong tương lai.