Ngày 18 tháng 6 năm 2025, Quốc hội đã chính thức thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả số 77/2025/QH15. Luật này sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 01 năm 2026. Đây là một bước tiến quan trọng trong nỗ lực của Việt Nam hướng tới phát triển bền vững và cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Luật không chỉ mang ý nghĩa pháp lý mà còn là công cụ chiến lược thúc đẩy chuyển dịch xanh, nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên và định hình hành vi tiêu dùng của toàn xã hội.

Luat sửa đổi, bổ sung 19 Điều và bổ sung 1 Điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả ban hành năm 2010. Các chính sách trọng tâm bao gồm nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, quản lý và phát triển dịch vụ tư vấn năng lượng, chính sách ưu đãi và công cụ hỗ trợ tài chính, cũng như chuyển đổi thị trường và quản lý hiệu suất phương tiện, thiết bị sử dụng năng lượng.

Kế thừa Luật năm 2010, Luật sửa đổi tập trung vào việc xây dựng các công cụ tài chính và kỹ thuật để hỗ trợ doanh nghiệp thích ứng với các yêu cầu mới của thị trường quốc tế. Luật cũng tăng cường quản lý nhà nước về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, bao gồm hoàn thiện các chính sách và tăng cường các biện pháp sử dụng năng lượng tiết kiệm trong các cơ sở sản xuất và cung cấp năng lượng.

Một điểm nổi bật của Luật mới là việc bổ sung các ưu đãi và quy định thành lập Quỹ thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Quỹ này sẽ hỗ trợ các tổ chức và cá nhân thực hiện dự án đầu tư về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.

Luat cũng thực hiện phân cấp, phân quyền mạnh mẽ, cải cách thủ tục hành chính và cắt giảm 50% thủ tục hành chính. Qua rà soát, Luật năm 2010 bao gồm 04 thủ tục hành chính, và Luật sửa đổi, bổ sung đã cắt giảm 02 thủ tục hành chính về cấp giấy chứng nhận dán nhãn năng lượng và cấp chứng chỉ kiểm toán năng lượng.

Việt Nam đã cam kết đưa phát thải ròng bằng ‘0’ vào năm 2050. Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả tiếp tục quán triệt, thể chế hóa các quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước để giải quyết các vấn đề thực tiễn trong nước, phù hợp với luật pháp và thông lệ quốc tế.

Thị trường carbon đang nổi lên như một công cụ kinh tế quan trọng trong việc thúc đẩy chuyển đổi xanh, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và đạt được phát thải ròng bằng ‘0’. Tại Diễn đàn ‘Net Zero Việt Nam 2025: Thị trường carbon trong kỷ nguyên mới’, các chuyên gia đã tập trung thảo luận về tiềm năng và thách thức của thị trường carbon tại Việt Nam.

Hiện tại, Việt Nam đang ở giai đoạn định hình nền móng thị trường carbon, với nhiều tiềm năng nhưng cũng đối mặt với không ít thách thức. Các chuyên gia chỉ ra rằng hệ thống đo đạc, báo cáo, thẩm định khí nhà kính (MRV) chưa đồng bộ và thiếu chuẩn hóa là một trong những khó khăn chính. Bên cạnh đó, hạn chế về nhận thức, nhân lực và tài chính đang khiến các doanh nghiệp gặp khó khăn khi tiếp cận thị trường này.

Nhiều doanh nghiệp hiện tại chỉ hiểu đơn giản về giảm phát thải mà chưa thực sự ứng dụng công nghệ tuần hoàn tài nguyên để phát triển bền vững. Điều này cho thấy cần có sự hỗ trợ và hướng dẫn để giúp doanh nghiệp chuyển đổi sang mô hình phát triển bền vững.

Theo ông Nguyễn Tuấn Quang, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu, từ nay đến 2028, Việt Nam sẽ thí điểm cấp phát hạn ngạch miễn phí và vận hành sàn giao dịch carbon. Từ năm 2029, sẽ áp dụng đấu giá và kết nối quốc tế. Các bộ, ngành đang hoàn thiện hành lang pháp lý để đảm bảo tính minh bạch và tránh ảnh hưởng tới cam kết giảm phát thải quốc gia.

Các chuyên gia cũng khuyến nghị cần đầu tư vào nền tảng kỹ thuật và hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận tài chính, hướng tới mục tiêu Net Zero vào năm 2050. Việc đầu tư vào nền tảng kỹ thuật sẽ giúp nâng cao năng lực đo đạc, báo cáo và thẩm định khí nhà kính, từ đó giúp các doanh nghiệp có thể tiếp cận thị trường carbon một cách hiệu quả hơn.

Ngoài ra, để phát triển thị trường carbon hiệu quả, cần có sự tham gia và hỗ trợ của các bên liên quan, bao gồm cả doanh nghiệp, chính phủ và tổ chức quốc tế. Sự hỗ trợ này không chỉ giúp nâng cao nhận thức về thị trường carbon mà còn giúp doanh nghiệp tiếp cận được các nguồn tài chính và công nghệ cần thiết để chuyển đổi sang mô hình phát triển bền vững.

Tóm lại, thị trường carbon đang là một công cụ quan trọng trong việc thúc đẩy chuyển đổi xanh và đạt được mục tiêu phát triển bền vững. Tuy nhiên, để phát triển thị trường này hiệu quả, cần có sự nỗ lực và hợp tác của các bên liên quan, bao gồm cả doanh nghiệp, chính phủ và tổ chức quốc tế. Xem thêm thông tin về thị trường carbon tại Việt Nam.