Ukraine và Mỹ đang tiến gần đến một thỏa thuận quan trọng về việc Kiev sẽ cung cấp máy bay không người lái (UAV) cho quân đội Mỹ. Thông tin này được Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn với tờ New York Post vào ngày 18/7. Nếu thỏa thuận này được thực hiện, nó sẽ đánh dấu một bước ngoặt lớn đối với cả hai quốc gia.

thỏa thuận có thể mở ra cánh cửa cho việc xuất khẩu công nghệ UAV thời chiến của Ukraine, vốn đã bị hạn chế bởi các rào cản pháp lý nghiêm ngặt. Đồng thời, nó cũng có thể tạo ra một tiền lệ hiếm hoi trong hệ sinh thái mua sắm quốc phòng của Mỹ, nơi Bộ Quốc phòng thường ít khi mua vũ khí từ các quốc gia ngoài NATO.

Đối với Ukraine, thỏa thuận này sẽ giúp tháo gỡ hai chướng ngại lớn: chính sách kiểm soát xuất khẩu cứng rắn của chính Ukraine và sự dè dặt cố hữu từ phía Lầu Năm Góc đối với vũ khí nước ngoài. Tuy nhiên, một trở ngại lớn khi xuất khẩu sang Mỹ là nhiều UAV của Ukraine hiện vẫn sử dụng linh kiện Trung Quốc – một vấn đề cần giải quyết sớm nếu muốn đáp ứng tiêu chuẩn của Bộ Quốc phòng Mỹ.

Các chuyên gia nhận định, thỏa thuận UAV Mỹ – Ukraine còn phải vượt qua nhiều trở ngại lớn, bao gồm vấn đề xuất xứ linh kiện và việc tuân thủ các quy định ngặt nghèo về mua sắm quốc phòng của Mỹ. Những thách thức này sẽ đòi hỏi sự linh hoạt và sáng tạo từ cả hai bên để tìm ra giải pháp phù hợp.

Nếu thành hiện thực, thỏa thuận UAV Ukraine – Mỹ không chỉ mang ý nghĩa thương mại. Nó sẽ là lời tuyên bố rằng thời đại quốc phòng toàn cầu không còn bị giới hạn trong khuôn khổ NATO, hay các tổ hợp công nghiệp quân sự truyền thống. Điều này có thể mở ra một kỷ nguyên mới trong hợp tác quốc phòng giữa các quốc gia, và có thể mang lại những cơ hội mới cho các nước đang phát triển công nghệ quốc phòng của mình.

Về lâu dài, thỏa thuận này cũng có thể góp phần làm thay đổi cục diện của các giao dịch quốc phòng toàn cầu. Một số chuyên gia cho rằng, nếu thỏa thuận này thành công, nó có thể trở thành một hình mẫu cho các giao dịch quốc phòng khác giữa Mỹ và các quốc gia ngoài NATO. Điều này có thể mang lại những cơ hội hợp tác mới và làm tăng tính cạnh tranh trong lĩnh vực công nghiệp quốc phòng toàn cầu.

Chính phủ Mỹ mới đây đã phê duyệt một gói vũ khí trị giá 322 triệu USD dành cho Ukraina, bao gồm các phương tiện chiến đấu bọc thép và hệ thống tên lửa đất đối không. Gói viện trợ này được đưa ra trong bối cảnh Ukraina đang nỗ lực đẩy lùi các cuộc tấn công từ Nga.

Thông tin từ Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết, khoản 150 triệu USD sẽ được sử dụng để cung cấp, bảo dưỡng, sửa chữa và đại tu các phương tiện bọc thép của Mỹ mà Ukraina sở hữu. Đồng thời, 172 triệu USD sẽ được sử dụng để mua sắm các hệ thống tên lửa đất đối không. Mục đích của gói viện trợ này là tăng cường khả năng phòng không và cung cấp các phương tiện chiến đấu cho Kiev.

Đáng chú ý, động thái này diễn ra trong bối cảnh Tổng thống Donald Trump đang thúc đẩy sáng kiến Mỹ cam kết tăng cường cung cấp vũ khí cho Ukraina, nhưng các đồng minh châu Âu sẽ là bên chịu trách nhiệm chi trả. Tuy nhiên, một số nước châu Âu như Pháp, Italy và Cộng hòa Czech đã quyết định đứng ngoài cuộc do tình hình tài chính không phù hợp.

Hiện chưa rõ khoản vũ khí 322 triệu USD mà Bộ Ngoại giao Mỹ mới phê duyệt sẽ được thanh toán theo cách nào. Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng, viễn cảnh để chính phủ Kiev tự thanh toán khoản vũ khí Mỹ mới phê duyệt khó có thể diễn ra, bởi Ukraina vốn đang phải đối mặt với nhiều vấn đề liên quan đến tình hình kinh tế – xã hội trong nước.

Tình hình kinh tế Ukraina đang gặp nhiều khó khăn, với tỉ lệ nghèo đói đã chạm ngưỡng 37% kể từ khi cuộc xung đột với Nga bùng phát vào năm 2022. Kinh tế Ukraina từ năm 2014 cho đến trước khi xung đột liên tục được ghi nhận tăng trưởng, nhưng chưa có giải pháp cụ thể cho tình trạng này.

Ukraina cũng đang phải đối mặt với khủng hoảng thiếu người lao động. Tình trạng này sẽ thêm nghiêm trọng nếu những cảnh báo hồi tháng 4 của nghị sĩ Ukraina, bà Nina Yuzhanina xảy ra. Bà Yuzhanina cho hay, ít nhất một nửa số người Ukraina đang sinh sống tại các nước phương Tây có thể sẽ không muốn quay trở lại quê hương và nguyên nhân là do bộ máy chính quyền bất ổn, các mối lo ngại về an ninh, cũng như sự thiếu chắc chắn trong các gói viện trợ quân sự từ phương Tây dành cho Ukraina.

Dân số Ukraina đã giảm đáng kể trong những năm qua, từ gần 52 triệu người vào năm 1991 xuống còn 31,1 triệu vào năm 2024. Điều này cho thấy, nếu Ukraina phải tự chi trả cho hàng trăm triệu USD vũ khí của Mỹ, gánh nặng tài chính sẽ là vô cùng lớn, tiềm ẩn nguy cơ làm trầm trọng thêm tình hình kinh tế – xã hội vốn đã rất khó khăn, đồng thời gây áp lực nặng nề lên nguồn nhân lực đang thiếu hụt và khiến viễn cảnh phục hồi đất nước càng trở nên xa vời.