Phát triển nguồn nhân lực khoa học và công nghệ (KH&CN) đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa và phát triển kinh tế – xã hội, đặc biệt trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ. Việt Nam đã có những nỗ lực đáng kể nhằm nâng cao chất lượng và số lượng của nguồn nhân lực KH&CN, nhưng vẫn còn nhiều thách thức cần được giải quyết để đáp ứng yêu cầu phát triển và hội nhập quốc tế.

Thực trạng phát triển nguồn nhân lực KH&CN ở Việt Nam cho thấy một số thành tựu đáng kể. Số lượng nhân lực nghiên cứu và phát triển (R&D) đã tăng đều đặn, từ khoảng 112.583 người vào năm 2018 lên 197.887 người vào năm 2021. Đội ngũ nhà khoa học có trình độ cao cũng gia tăng, với số lượng cán bộ có trình độ sau đại học trong lĩnh vực KH&CN tăng đáng kể. Điều này cho thấy sự quan tâm và đầu tư của Việt Nam vào lĩnh vực KH&CN đã mang lại kết quả tích cực.

Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu, vẫn còn một số hạn chế và thách thức. Tỷ lệ nhân lực R&D trên dân số còn thấp, chỉ đạt khoảng 8-9 người trên một vạn dân vào năm 2023. Năng suất lao động chưa cao, với năng suất lao động năm 2024 ước đạt khoảng 218 triệu đồng/lao động. Đặc biệt, khoảng cách giữa đào tạo và yêu cầu thực tiễn vẫn còn lớn, với nhiều doanh nghiệp phản ánh rằng sinh viên mới tốt nghiệp thường cần đào tạo lại để đáp ứng yêu cầu công việc. Điều này cho thấy sự cần thiết phải đổi mới và cải thiện chất lượng đào tạo, cũng như tăng cường gắn kết giữa nhà trường, viện nghiên cứu và doanh nghiệp.

Để thúc đẩy phát triển nguồn nhân lực KH&CN, cần thực hiện một số giải pháp quyết liệt. Trước hết, cần đổi mới mạnh mẽ đào tạo và phát triển nhân lực KH&CN, bao gồm việc cập nhật chương trình đào tạo, tăng cường thực hành và gắn kết giữa nhà trường, viện nghiên cứu và doanh nghiệp. Hoàn thiện cơ chế, chính sách thu hút và trọng dụng nhân tài, bao gồm việc xây dựng thang lương, phụ cấp đặc thù và cạnh tranh, cũng là một giải pháp quan trọng.

Ngoài ra, tăng cường đầu tư và đa dạng hóa nguồn lực tài chính cho phát triển nhân lực KH&CN cũng là một yếu tố then chốt. Việt Nam cần phấn đấu đạt mức 1% GDP trong ngắn hạn và hướng tới 2% trong dài hạn để đảm bảo đủ nguồn lực cho phát triển nhân lực KH&CN. Cuối cùng, xây dựng văn hóa đổi mới sáng tạo, bao gồm việc thay đổi cách đánh giá, tạo không gian cho thử nghiệm và thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, sẽ giúp tạo ra môi trường thuận lợi cho sự phát triển của nguồn nhân lực KH&CN.

Kết luận, phát triển nguồn nhân lực KH&CN là một nhiệm vụ quan trọng trong việc thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa và phát triển kinh tế – xã hội của Việt Nam. Với những nỗ lực và giải pháp quyết liệt, Việt Nam có thể xây dựng một đội ngũ nhân lực KH&CN chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển và hội nhập quốc tế. Để biết thêm thông tin về các chính sách và chương trình hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực KH&CN, vui lòng truy cập trang web của Bộ Khoa học và Công nghệ để cập nhật thông tin mới nhất.

Nhìn lại chặng đường 80 năm qua của đất nước ta, có thể thấy rằng tiêu ngữ ‘độc lập-tự do-hạnh phúc’ luôn gắn liền với Quốc hiệu và là mục tiêu, khát vọng, đích đến lớn nhất của Nhà nước ta. Báo Quân đội nhân dân mở chuyên mục ’80 năm hành trình độc lập-tự do-hạnh phúc’ nhằm nhìn lại những thành tựu của đất nước ta trong suốt 80 năm qua, đồng thời gợi mở những vấn đề đang đặt ra để thúc đẩy sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước trong giai đoạn mới.

Trong thời điểm mới thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa vào năm 1945, nền kinh tế Việt Nam vô cùng khó khăn và kiệt quệ. Trải qua 80 năm bền bỉ vượt mọi khó khăn, thách thức, trong đó có hàng chục năm chiến tranh, ngày nay, Việt Nam đã vươn lên thành nền kinh tế có quy mô GDP xếp thứ tư Đông Nam Á, đứng thứ 33 thế giới và đang sẵn sàng bước vào giai đoạn phát triển mới.

Trong giai đoạn đầu sau khi giành được độc lập, Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã ưu tiên đẩy mạnh thực hiện đồng thời 3 cuộc chiến chống ‘giặc đói’, ‘giặc dốt’ và giặc ngoại xâm. Với chính sách đúng đắn và sự ủng hộ của toàn dân, nền kinh tế nước ta đã dần ổn định và phát triển.

Trong công cuộc đổi mới vĩ đại từ năm 1986, Đảng ta đã dũng cảm thực hiện chính sách đổi mới, chuyển sang vận hành cơ chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, mở cửa và hội nhập quốc tế. Nhờ vậy, các nguồn lực phát triển kinh tế-xã hội được bung ra mạnh mẽ. Kinh tế Việt Nam dần thoát khỏi khủng hoảng, ngày càng ổn định và phát triển.

Đến nay, nền kinh tế Việt Nam đã vươn lên mạnh mẽ với quy mô GDP đứng thứ 33 trên thế giới, đạt 476,3 tỷ USD; trở thành một trong 20 nền kinh tế hàng đầu thế giới về thương mại và thu hút đầu tư. Đặc biệt, trong giai đoạn nền kinh tế toàn cầu lâm vào tình trạng suy thoái, lạm phát cao do đại dịch Covid-19, Việt Nam đã nổi lên thành một điểm sáng nổi bật trên thế giới về thành tích phòng, chống dịch, phát triển kinh tế và ổn định vĩ mô.

Ngày nay, Việt Nam đang đứng trước ngưỡng cửa của giai đoạn phát triển mới, mang tính quyết định tới sự thành công của nỗ lực vượt qua bẫy thu nhập trung bình, trở thành nước phát triển, công nghiệp hiện đại, thu nhập cao. Với những chính sách mới và quyết tâm của Đảng, Nhà nước ta, chúng ta hoàn toàn có thể tin tưởng vào một tương lai phát triển đầy xán lạn cho nền kinh tế nước nhà.

Nhìn lại hành trình 80 năm qua, chúng ta có thể thấy rằng Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trong phát triển kinh tế-xã hội. Tuy nhiên, để tiếp tục thúc đẩy sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước trong giai đoạn mới, chúng ta cần tiếp tục đổi mới, sáng tạo và đoàn kết, nhất trí, không ngừng phấn đấu và hy sinh.

Đại hội Đảng bộ Tổng công ty Đường sắt Việt Nam đang chuẩn bị cho một nhiệm kỳ mới, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong lịch sử phát triển của ngành đường sắt. Với phương châm ‘Đoàn kết – Kỷ cương – An toàn – Phát triển’, Đại hội sẽ tiến hành đánh giá toàn diện kết quả đạt được trong nhiệm kỳ 2020-2025 và xác định mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm cho nhiệm kỳ 2025-2030. Sự kiện này cũng sẽ kiểm điểm sự lãnh đạo của Ban Chấp hành Đảng bộ khóa XII và thảo luận về các dự thảo văn kiện Đại hội XIV của Đảng.

Chủ đề của Đại hội được đề xuất là ‘Xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh; đoàn kết, kỷ vương; nỗ lực, tự cường; hợp tác hiệu quả; tinh gọn, đột phá; kiến tạo phát triển hiện đại, bền vững’. Dự thảo Báo cáo chính trị đề xuất phương hướng nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các cấp ủy đảng trong toàn Đảng bộ Tổng công ty, tạo chuyển biến rõ nét trong xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức cán bộ.

Ông Đặng Sỹ Mạnh, Chủ tịch Hội đồng thành viên Tổng công ty Đường sắt Việt Nam, khẳng định tư duy phát triển đường sắt trong thời gian tới phải gắn với yêu cầu phát triển xanh, an toàn, thích ứng với biến đổi khí hậu, đồng thời chuyển đổi mô hình quản trị theo hướng hiện đại, tự động hóa và nâng cao năng lực thi công xây dựng. Tổng công ty cũng sẵn sàng phối hợp với các doanh nghiệp nhà nước và tư nhân trong vận hành hệ thống đường sắt quốc gia, đường sắt đô thị, cảng hàng không.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh rằng xây dựng Đảng là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng trong một Đảng bộ doanh nghiệp. Công tác cán bộ, nhân sự phải được chuẩn bị kỹ lưỡng, và công tác chính trị, tư tưởng, đoàn kết là cốt lõi. Tuy nhiên, nhiệm vụ hàng ngày của một Đảng bộ doanh nghiệp là phải tính toán đến sự phát triển, điều hành doanh nghiệp hiệu quả, tạo ra tăng trưởng và hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị.

Phó Thủ tướng đề nghị Đảng bộ Tổng công ty Đường sắt Việt Nam đưa ra tư duy dẫn dắt mới cho sự phát triển ngành đường sắt, đặt trọng tâm vào các vấn đề như chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, quản trị hiệu quả, đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học công nghệ. Văn kiện phải là sản phẩm trí tuệ, xác lập rõ các mục tiêu phát triển, bước đi chiến lược và đột phá cần thiết để ngành đường sắt Việt Nam đóng góp hiệu quả cho nền kinh tế và xã hội.

Nhìn chung, Đại hội Đảng bộ Tổng công ty Đường sắt Việt Nam là một sự kiện quan trọng, đánh dấu một bước ngoặt trong sự phát triển của ngành đường sắt. Với phương châm ‘Đoàn kết – Kỷ cương – An toàn – Phát triển’, Đại hội sẽ đề ra các mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp để nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng bộ, cũng như xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh. Từ đó, ngành đường sắt Việt Nam sẽ có thể đóng góp hiệu quả cho nền kinh tế và xã hội, cũng như đáp ứng được yêu cầu phát triển bền vững và hiện đại.

Trong bối cảnh hiện nay, khi mà yêu cầu phát triển bền vững và hiện đại đang trở thành xu thế toàn cầu, ngành đường sắt Việt Nam đang đứng trước những cơ hội và thách thức mới. Đại hội Đảng bộ Tổng công ty Đường sắt Việt Nam sẽ là cơ hội để ngành đường sắt Việt Nam nhìn lại quá trình phát triển, đề ra các mục tiêu và giải pháp mới, nhằm đáp ứng được yêu cầu phát triển của đất nước và hội nhập quốc tế.

Trong 6 tháng đầu năm 2025, công tác ngoại giao kinh tế đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, đóng góp tích cực vào mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2025 và tạo đà cho tăng trưởng hai con số trong giai đoạn tiếp theo. Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Hằng cho biết, công tác ngoại giao kinh tế đã được triển khai với tinh thần quyết liệt, chủ động, cụ thể và thực chất, mở ra nhiều hướng đi mới.

Cụ thể, trong 6 tháng đầu năm 2025, đã có gần 50 hoạt động đối ngoại của lãnh đạo chủ chốt, nâng cấp quan hệ với 10 nước và ký kết 253 thỏa thuận hợp tác, trong đó kinh tế, thương mại, đầu tư, khoa học công nghệ là trọng tâm. Công tác ngoại giao kinh tế cũng đã tập trung vào việc làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống, chủ động duy trì và thúc đẩy hợp tác thương mại và đầu tư với các đối tác chủ chốt.

Bên cạnh đó, việc triển khai các cam kết, thỏa thuận quốc tế đã được đẩy mạnh, đặc biệt là trong khuôn khổ các hiệp định thương mại tự do (FTA). Bộ Công Thương đã chủ trì, phối hợp với Bộ Ngoại giao và các bộ, ngành tích cực thúc đẩy đàm phán FTA mới với các thị trường lớn tiềm năng. Điều này không chỉ giúp Việt Nam mở rộng thị trường xuất khẩu mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc thu hút đầu tư nước ngoài.

Thứ trưởng Nguyễn Minh Hằng cũng nhấn mạnh nhiệm vụ tiếp tục thúc đẩy, tạo đột phá các động lực tăng trưởng thương mại, đầu tư, lao động, du lịch trong 6 tháng cuối năm 2025. Về thương mại, sẽ tập trung vào việc đẩy mạnh thương mại hài hòa, bền vững với các đối tác lớn, đa dạng hóa thị trường, đa dạng hóa sản phẩm, đa dạng hóa chuỗi cung ứng. Điều này sẽ giúp giảm thiểu rủi ro và tăng cường khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Về đầu tư, sẽ cố gắng giải quyết dứt điểm, thu hút một số dự án đầu tư trọng điểm, chiến lược. Đẩy mạnh thu hút đầu tư FDI trong 11 nhóm lĩnh vực công nghệ chiến lược; thúc đẩy doanh nghiệp trong nước tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị và chuỗi sản xuất, cung ứng toàn cầu. Việc thu hút đầu tư nước ngoài sẽ giúp Việt Nam tiếp cận được với công nghệ mới, nâng cao năng lực sản xuất và tăng cường khả năng cạnh tranh.

Một nhiệm vụ trọng tâm nữa được Thứ trưởng Bộ Ngoại giao nhắc đến là thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới, trong đó ngoại giao khoa học công nghệ, ngoại giao bán dẫn, ngoại giao kinh tế số là trọng tâm, là đột phá của ngoại giao kinh tế thời đại mới. Điều này sẽ giúp Việt Nam nắm bắt được xu thế của thời đại và tận dụng được các cơ hội mới để phát triển kinh tế.

Trong 6 tháng đầu năm 2025, TP. Hồ Chí Minh đã ghi nhận mức tăng trưởng GRDP ấn tượng là 7,4%. Sự tăng trưởng này có sự đóng góp đáng kể từ khu vực dịch vụ với mức tăng 8,58%, chiếm 66,3% cơ cấu kinh tế của thành phố. Thu ngân sách của thành phố đạt 415 tỷ đồng, tương đương 60% kế hoạch, và giải ngân đầu tư công đạt 46.800 tỷ đồng, chiếm 32,1% kế hoạch. Kết quả này không chỉ phản ánh vai trò quan trọng của doanh nghiệp trong nền kinh tế mà còn đặt nền móng cho những đổi mới trong hành chính, giúp TP. Hồ Chí Minh mở rộng không gian kinh tế và nâng cao năng lực cạnh tranh.

TP. Hồ Chí Minh đã áp dụng mô hình chính quyền đô thị hai cấp, giúp rút ngắn quy trình hành chính và tăng cường phân quyền, từ đó hỗ trợ doanh nghiệp giảm chi phí giao dịch. Việc sáp nhập hành chính với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu đã tạo ra một vùng kinh tế liên kết, tối ưu hóa hoạt động logistics và thu hút đầu tư FDI vào các khu công nghiệp. Ông Nguyễn Ngọc Hòa, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP. Hồ Chí Minh (HUBA), chia sẻ rằng các doanh nghiệp đang tích cực theo dõi các cơ chế và chính sách mới để điều chỉnh hoạt động phù hợp. Đồng thời, họ cũng tận dụng giai đoạn chuyển tiếp này để đẩy mạnh xuất khẩu.

Ông Hòa cũng kiến nghị rằng Sở Tài chính cần sớm thành lập tổ công tác mới để hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận vốn vay. Đồng thời, thành phố cần mở rộng các chính sách hỗ trợ, như chương trình kích cầu đầu tư, cho doanh nghiệp tại Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu để thúc đẩy đầu tư liên vùng. Không chỉ dừng lại ở đó, ông Hòa cũng đề xuất cho phép sử dụng địa chỉ cũ trên bao bì và hồ sơ đến hết năm 2025 để đảm bảo tính liên tục trong thương mại.

Định hướng hội nhập toàn cầu và xu hướng kinh tế xanh đang trở thành những yêu cầu cấp thiết đối với các doanh nghiệp TP. Hồ Chí Minh. Khi các thị trường lớn như EU và Mỹ áp đặt các yêu cầu khắt khe về môi trường và tiêu chuẩn ESG, doanh nghiệp tại đây phải nhanh chóng chuyển đổi để duy trì lợi thế cạnh tranh. Ông Phạm Văn Việt, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty TNHH Việt Thắng Jean (Vitajeans), cho biết ngành dệt may Việt Nam đang có cơ hội tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Tuy nhiên, ngành cũng đối mặt với thách thức lớn về truy xuất nguồn gốc và đáp ứng các tiêu chuẩn xuất khẩu khắt khe.

HUBA cũng đang tích cực hỗ trợ doanh nghiệp thông qua các hội thảo và chương trình hỗ trợ xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc minh bạch và thúc đẩy kinh tế xanh. Ông Hòa kiến nghị rằng TP. Hồ Chí Minh cần sớm ban hành nghị quyết hỗ trợ lãi suất cho các doanh nghiệp đầu tư vào xe điện và trạm sạc. Các chính sách này sẽ giúp doanh nghiệp giảm áp lực chi phí, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế và mở rộng thị trường.

Tóm lại, sự kết hợp giữa mô hình hành chính mới và chiến lược kinh tế xanh đang đặt TP. Hồ Chí Minh vào vị thế trung tâm kinh tế thông minh và bền vững. Với sự đồng hành của HUBA, doanh nghiệp sẵn sàng biến thách thức thành cơ hội và hướng tới tăng trưởng hai con số trong năm 2025.

Bộ Xây dựng đã ban hành Kế hoạch thực hiện Nghị quyết số 153 của Chính phủ, nhằm mục đích triển khai Nghị quyết số 59 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế trong tình hình mới. Kế hoạch này đặt ra mục tiêu cụ thể hóa và triển khai nghiêm túc các nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra, bám sát mục tiêu phát triển ngành và định hướng tại Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.

Theo đó, Bộ Xây dựng yêu cầu tăng cường lãnh đạo của Đảng, đổi mới tư duy và hành động trong hội nhập quốc tế; tổ chức quán triệt sâu rộng nội dung Nghị quyết 59 và 153, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu. Đồng thời, đẩy mạnh truyền thông đối ngoại, tuyên truyền hiệu quả về hoạt động đối ngoại của ngành, vai trò và đóng góp của hội nhập quốc tế đối với sự phát triển ngành Xây dựng – Giao thông vận tải.

Kế hoạch cũng nhấn mạnh việc tăng cường phối hợp liên ngành, nâng cao hiệu quả chia sẻ thông tin giữa Bộ Xây dựng với Bộ Ngoại giao và các bộ, ngành liên quan để kịp thời nắm bắt, phân tích, dự báo tình hình quốc tế và đưa ra phản ứng chính sách phù hợp. Ứng dụng chuyển đổi số trong công tác thông tin đối ngoại và ngoại giao số, triển khai hiệu quả Kết luận số 57-KL/TW của Bộ Chính trị, phát triển nền tảng số phục vụ công tác hội nhập.

Bộ Xây dựng xác định một số nhiệm vụ trọng tâm nhằm đẩy mạnh hội nhập quốc tế sâu rộng, hiệu quả, góp phần củng cố môi trường hòa bình, ổn định, phát triển kinh tế – xã hội và nâng cao vị thế quốc tế của đất nước. Về hội nhập chính trị, quốc phòng, an ninh, Bộ yêu cầu các đơn vị chủ động phối hợp với các bộ, ngành tham gia xây dựng, định hình các cấu trúc kinh tế – thương mại khu vực và toàn cầu.

Về hội nhập khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, Bộ tiếp tục triển khai các nghị quyết của Trung ương và Chính phủ về phát triển khoa học công nghệ và chuyển đổi số quốc gia. Tập trung đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong nghiên cứu, ứng dụng công nghệ xanh, mô hình kinh tế tuần hoàn, phát triển cơ sở hạ tầng thích ứng biến đổi khí hậu, hướng tới ngành xây dựng và giao thông phát thải thấp, sử dụng năng lượng bền vững.

Về năng lực thực thi cam kết quốc tế, Bộ Xây dựng yêu cầu rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách trong lĩnh vực xây dựng và giao thông vận tải, đảm bảo đồng bộ, minh bạch, hiệu quả; đồng thời tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực thi các cam kết quốc tế đã ký kết, nhằm duy trì môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi và ổn định.