Chính phủ đang tích cực triển khai các quy định mới nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Trong nỗ lực này, sáng ngày 17/7, Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc, Trưởng Ban Chỉ đạo Đổi mới và Phát triển doanh nghiệp, đã chủ trì cuộc họp với Bộ Tài chính và các tập đoàn, tổng công ty nhà nước để lấy ý kiến về 3 dự thảo Nghị định quy định chi tiết Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp.

Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp (Luật số 68/2025/QH15) đã được Quốc hội ban hành với mục tiêu tháo gỡ các vướng mắc, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền và tăng quyền tự chủ cho doanh nghiệp. Luật này không chỉ giải quyết các vấn đề phát sinh trong hoạt động của doanh nghiệp mà còn có nhiều điểm mới mang tính đột phá, hướng đến việc tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp nhà nước phát triển.

Tại cuộc họp, các đại biểu đã thảo luận và góp ý cụ thể về các quy định liên quan đến quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Các nội dung thảo luận bao gồm thẩm quyền phê duyệt chiến lược, kế hoạch phát triển doanh nghiệp; quản lý vốn điều lệ; bảo toàn, phát triển vốn tại doanh nghiệp; đầu tư vốn; cho công ty con vay vốn; cổ phần hóa, thoái vốn, chuyển giao vốn; định giá đất đai, tài sản khi cổ phần hóa. Những ý kiến này nhằm mục đích hoàn thiện các quy định để đảm bảo tính thực tế và hiệu quả.

Đại diện các doanh nghiệp nhà nước như Tập đoàn Viettel, Tổng công ty Điện lực Việt Nam (EVN), Tổng công ty Viễn thông Việt Nam (VNPT) và các doanh nghiệp khác đã nhấn mạnh rằng việc Quốc hội ban hành Luật 68 là ‘luồng gió mới’ tạo điều kiện thúc đẩy doanh nghiệp nhà nước phát triển. Họ đánh giá cao những nỗ lực của Chính phủ trong việc tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi hơn.

Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc yêu cầu Bộ Tài chính tiếp tục hoàn thiện dự thảo các nghị định trên tinh thần tập trung tháo gỡ những vấn đề vướng mắc, bất cập liên quan đến quy định phân cấp, phân quyền và tập trung đẩy mạnh phân cấp, phân quyền đối với việc phân bổ nguồn lực. Ông nhấn mạnh rằng phải có tư duy đổi mới, giải pháp đột phá và tầm nhìn chiến lược lâu dài; kiến tạo phát triển vì lợi ích quốc gia, dân tộc, tránh lợi ích cục bộ. Các cơ chế phải đảm bảo cơ sở thực thi, phù hợp với thực tiễn, giải quyết được những khó khăn vướng mắc.

Phó Thủ tướng giao Bộ Tài chính tổng hợp đầy đủ ý kiến xác đáng của các bộ, ngành, doanh nghiệp và ý kiến tại cuộc họp; rà soát các quy định chuyển tiếp; phối hợp với Bộ Tư pháp và các cơ quan liên quan hoàn thiện dự thảo 3 nghị định trình Chính phủ trước ngày 25/7 tới. Việc hoàn thiện các nghị định này là bước quan trọng tiếp theo để sớm đưa các quy định mới vào thực tiễn, góp phần thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp nhà nước.

Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp (số 68/2025/QH15) dự kiến có hiệu lực từ ngày 01/08/2025, đánh dấu một bước chuyển quan trọng trong quản lý doanh nghiệp nhà nước (DNNN) tại Việt Nam. Luật này trao quyền tự chủ nhiều hơn cho DNNN, cho phép các doanh nghiệp này tự phê duyệt và triển khai chiến lược phát triển cũng như kế hoạch kinh doanh hàng năm mà không cần phải xin ý kiến hoặc chờ phê duyệt từ cơ quan đại diện chủ sở hữu.

Sự thay đổi này đánh dấu một bước tiến quan trọng từ mô hình quản lý hành chính sang cơ chế thị trường, nhằm mục đích khơi thông nguồn lực và tăng cường năng lực tài chính cho DNNN. Qua đó, DNNN có thể tự chủ hơn trong việc quyết định các chiến lược và kế hoạch kinh doanh, tăng tính cạnh tranh trên thị trường.

Một điểm nổi bật khác của Luật là tạo điều kiện cho doanh nghiệp sử dụng hiệu quả nguồn lực tài chính và con người. Cụ thể, DNNN sẽ được toàn quyền quyết định các chính sách tiền lương, thưởng, thù lao cho người lao động và lãnh đạo trong phạm vi quỹ lương được phê duyệt. Điều này không chỉ giúp tăng tính cạnh tranh mà còn giúp doanh nghiệp giữ chân nhân sự chất lượng cao.

Luật cũng cho phép doanh nghiệp trích tối đa 50% lợi nhuận sau thuế vào Quỹ đầu tư phát triển và tối đa 3 tháng lương cho Quỹ khen thưởng, phúc lợi. Điều này tạo điều kiện cho DNNN có thêm nguồn lực để đầu tư phát triển và chăm lo cho người lao động.

Về mặt tài chính, Luật mới mang lại cơ chế huy động vốn linh hoạt hơn cho DNNN. Hội đồng thành viên hoặc Chủ tịch công ty sẽ được quyền quyết định các phương án vay vốn mà không cần chờ phê duyệt, trừ khi khoản vay vượt quá ba lần vốn chủ sở hữu. Điều này giúp doanh nghiệp nắm bắt cơ hội thị trường kịp thời và chủ động triển khai các dự án đầu tư.

Law cũng mở rộng phạm vi đầu tư và xóa bỏ những rào cản trước đây trong lĩnh vực bất động sản. Các công ty mẹ nắm vốn chi phối của Nhà nước được phép cho công ty con vay nội bộ, tăng thêm tính linh hoạt và hiệu quả sử dụng nguồn vốn trong nội bộ tập đoàn, tổng công ty.

Để triển khai Luật, Bộ Tài chính đang hoàn thiện dự thảo 3 Nghị định quy định chi tiết. Các nghị định này sẽ quy định cụ thể về quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp, giám sát, kiểm tra, đánh giá, xếp loại doanh nghiệp, và cơ cấu lại vốn nhà nước tại doanh nghiệp.

Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc đã nhấn mạnh rằng Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp là một bước đi quan trọng trong việc đổi mới và phát triển doanh nghiệp nhà nước. Ông yêu cầu Bộ Tài chính tiếp tục hoàn thiện dự thảo các Nghị định với tinh thần tháo gỡ vướng mắc, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, và nâng cao tính tự chủ của doanh nghiệp.

Gần đây, ông Đỗ Thế Hiển đã lên tiếng phản ánh về vấn đề xác định tiền thưởng cho Ban điều hành của các doanh nghiệp nhà nước. Theo Nghị định số 44/2025/NĐ-CP và Thông tư số 003/2025/TT-BNV, tiền lương của Ban điều hành làm việc theo chế độ bổ nhiệm sẽ được sử dụng làm cơ sở để xác định tiền thưởng. Cụ thể, mức tiền lương này được lấy từ quỹ tiền lương thực hiện của người lao động và Ban điều hành theo quy chế trả lương do doanh nghiệp ban hành.

Ông Hiển đặt ra câu hỏi về việc liệu có nên sử dụng tiền lương của riêng Ban điều hành hay tiền lương của toàn bộ người lao động, bao gồm cả Ban điều hành, để xác định mức thưởng. Ông cũng bày tỏ lo ngại rằng nếu sử dụng mức tiền lương của người lao động làm cơ sở trích thưởng cho Ban điều hành, thì mức thưởng có thể thấp hơn nhiều so với trước khi Nghị định số 44/2025/NĐ-CP được ban hành.

Về vấn đề này, Bộ Nội vụ đã có lời giải đáp. Theo khoản 2 Điều 26 Nghị định số 44/2025/NĐ-CP, quỹ thưởng của thành viên Ban điều hành làm việc theo chế độ bổ nhiệm được xác định, quản lý và sử dụng theo quy định của Chính phủ về đầu tư vốn nhà nước vào doanh nghiệp và quản lý, sử dụng vốn, tài sản tại doanh nghiệp.

Bộ Nội vụ khẳng định rằng tiền lương của Ban điều hành làm việc theo chế độ bổ nhiệm làm cơ sở xác định tiền thưởng là mức tiền lương từ quỹ tiền lương thực hiện của người lao động và Ban điều hành theo quy chế trả lương do doanh nghiệp ban hành. Điều này có nghĩa là mức tiền lương của cả người lao động và Ban điều hành sẽ được sử dụng để xác định tiền thưởng cho Ban điều hành.

Như vậy, việc xác định tiền thưởng cho Ban điều hành doanh nghiệp nhà nước sẽ được thực hiện một cách minh bạch và rõ ràng hơn, dựa trên mức tiền lương thực tế của cả người lao động và Ban điều hành. Điều này sẽ giúp đảm bảo công bằng và hợp lý trong việc xác định tiền thưởng cho Ban điều hành, đồng thời cũng giúp tăng cường sự minh bạch và trách nhiệm trong quản lý doanh nghiệp nhà nước.

Việc làm rõ này cũng giúp các doanh nghiệp nhà nước yên tâm trong việc thực hiện quy định mới, đồng thời cũng giúp các bên liên quan hiểu rõ hơn về cách thức xác định tiền thưởng cho Ban điều hành. Từ đó, các doanh nghiệp nhà nước có thể tập trung vào việc phát triển kinh doanh và tạo ra giá trị cho các cổ đông và cho xã hội.