Trong quá trình phân bổ quyền đầu tư vào điện gió ngoài khơi tại Việt Nam, Ngân hàng Thế giới (World Bank) đã đưa ra khuyến nghị về một lộ trình hai giai đoạn nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững và hiệu quả của lĩnh vực này. Giai đoạn đầu tiên được gọi là “Cửa sổ mở” (open door), trong đó các nhà đầu tư sẽ tự đề xuất các khu vực mà họ cho là phù hợp để khảo sát và triển khai dự án điện gió ngoài khơi.

Trong giai đoạn “Cửa sổ mở”, Nhà nước sẽ xem xét các đề xuất của nhà đầu tư dựa trên các tiêu chí rõ ràng và cụ thể, bao gồm năng lực tài chính, kinh nghiệm kỹ thuật cũng như khả năng triển khai dự án một cách hiệu quả và bền vững. Việc áp dụng các tiêu chí này sẽ giúp đảm bảo rằng chỉ những nhà đầu tư có đủ tiềm năng và kinh nghiệm mới được tham gia vào quá trình khảo sát và triển khai dự án.

Sau khi kết thúc giai đoạn “Cửa sổ mở”, giai đoạn thứ hai sẽ được thực hiện với tên gọi “Đấu thầu cạnh tranh” (competitive auction). Trong giai đoạn này, Nhà nước sẽ tổ chức đấu thầu các khu vực cụ thể đã được xác định là phù hợp cho phát triển điện gió ngoài khơi, sau khi đã xây dựng quy hoạch không gian biển và hạ tầng truyền tải phù hợp. Việc đấu thầu này sẽ giúp tối ưu hóa hiệu quả sử dụng nguồn năng lượng tái tạo và giảm thiểu chi phí cho người tiêu dùng.

Ở giai đoạn “Đấu thầu cạnh tranh”, nhà đầu tư sẽ được lựa chọn dựa trên đề xuất giá điện thấp nhất kèm theo các điều kiện kỹ thuật phù hợp. Cơ chế cạnh tranh này sẽ khuyến khích các nhà đầu tư tối ưu hóa chi phí và công nghệ để đưa ra mức giá cạnh tranh nhất, từ đó góp phần giảm giá thành điện năng và tăng cường tính cạnh tranh của ngành điện.

Tóm lại, lộ trình hai giai đoạn khuyến nghị bởi World Bank cung cấp một khung khổ hợp lý và hiệu quả cho việc phân bổ quyền đầu tư vào điện gió ngoài khơi tại Việt Nam. Quá trình này không chỉ góp phần vào việc phát triển bền vững nguồn năng lượng tái tạo mà còn đảm bảo sự cạnh tranh và hiệu quả kinh tế trong lĩnh vực đầy tiềm năng này.

Trong nỗ lực nhằm giải quyết các vấn ngại tồn tại và thúc đẩy sự phát triển của các dự án đầu tư ngoài ngân sách, đặc biệt là những dự án đang gặp khó khăn và chậm tiến độ, một số kết quả đáng chú ý đã được ghi nhận. Cụ thể, 87 trong tổng số 105 dự án đầu tư ngoài ngân sách đang tồn đọng kéo dài và tạm dừng thực hiện đã được tập trung xử lý và tháo gỡ các vướng mắc. Qua đó, các dự án này đang được giải quyết dứt điểm để có thể tiếp tục thực hiện.

Song song với việc xử lý các dự án đang gặp khó khăn, các hoạt động xúc tiến và thu hút đầu tư cũng được tăng cường đối với các dự án thủy điện, điện gió, điện sinh khối và điện rác. Điều này nhằm mục đích đa dạng hóa nguồn năng lượng và khuyến khích đầu tư vào lĩnh vực năng lượng tái tạo. Kết quả của các nỗ lực này là đã nhận được 23 hồ sơ thể hiện sự quan tâm đến các dự án nguồn điện. Trong số này, 9 dự án đã tiến tới giai đoạn nộp hồ sơ chính thức, cho thấy sự quan tâm đáng kể từ phía các nhà đầu tư.

Việc tiếp nhận và xử lý các hồ sơ dự án không chỉ phản ánh sự hồi phục và quan tâm của thị trường đầu tư sau thời gian khó khăn mà còn cho thấy hướng đi tích cực trong việc thu hút và giải quyết các vấn khó khăn cho dự án. Bằng cách tập trung vào giải quyết các vấn đề tồn tại và tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư, môi trường đầu tư trong lĩnh vực năng lượng tái tạo và các dự án đầu tư ngoài ngân sách đang có những chuyển biến tích cực.

Thông qua các hoạt động xúc tiến đầu tư và giải quyết các khó khăn vướng mắc, mục tiêu đặt ra là không chỉ giải quyết các vấn đề tồn tại mà còn tạo đà cho sự phát triển bền vững và lâu dài của các dự án, từ đó đóng góp vào sự phát triển kinh tế – xã hội tổng thể. Đồng thời, việc đa dạng hóa nguồn năng lượng và khuyến khích đầu tư vào năng lượng tái tạo cũng phù hợp với xu thế phát triển và các mục tiêu về bảo vệ môi trường.

Các thông tin và cập nhật liên quan đến tình hình đầu tư và thực hiện dự án sẽ tiếp tục được cung cấp để đảm bảo tính minh bạch và thông tin đầy đủ cho công chúng cũng như các bên liên quan. Sự phối hợp và đồng thuận giữa các bên liên quan sẽ là chìa khóa để đạt được các mục tiêu phát triển và đầu tư trong thời gian tới.

Tỉnh ủy Khánh Hòa mới đây đã ban hành Nghị quyết số 01 về mục tiêu đạt tăng trưởng kinh tế hai con số trong giai đoạn 2025-2030. Để hiện thực hóa mục tiêu tham vọng này, tỉnh sẽ tập trung phát triển 4 trụ cột chính thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, bao gồm công nghiệp, năng lượng, du lịch – dịch vụ và đô thị – xây dựng. Trong đó, năng lượng được xác định là động lực then chốt, đóng góp đáng kể vào ngân sách địa phương thông qua việc phát triển các nguồn năng lượng tái tạo và năng lượng sạch.

Theo Nghị quyết, tỉnh Khánh Hòa đặt mục tiêu tốc độ phát triển ngành năng lượng bình quân đạt 20%/năm trong giai đoạn 2026-2030. Đến năm 2030, tỉnh kỳ vọng sẽ đưa vào khai thác và vận hành 14.000 MW nguồn điện mới. Trong giai đoạn 2025-2030, sẽ có 8.200 MW được đưa vào khai thác, bao gồm 2.300 MW điện mặt trời tập trung, 1.800 MW điện năng lượng gió trên bờ, 1.500 MW điện khí LNG và 2.400 MW thủy điện tích năng.

Khánh Hòa cũng đã xác định các lĩnh vực năng lượng ưu tiên thu hút đầu tư, theo thứ tự là: Điện mặt trời, điện gió, điện khí (LNG), và điện hạt nhân. Về vị trí cụ thể, tỉnh đã chỉ định các khu vực như xã Vĩnh Hải, Phước Dinh và lân cận (điện hạt nhân); Thuận Nam, Thuận Bắc và lân cận (điện mặt trời, điện gió, LNG); Bác Ái, Ninh Sơn và lân cận (điện tích năng); Khu Kinh tế Vân Phong (LNG).

Để đạt được các mục tiêu đề ra, tỉnh Khánh Hòa sẽ đẩy mạnh công tác tuyên truyền về chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và địa phương trong việc phát triển các dự án năng lượng sạch và tái tạo. Đồng thời, tỉnh sẽ vận động và tạo sự đồng thuận trong cộng đồng dân cư trong công tác giải phóng mặt bằng và đảm bảo chế độ, chính sách tốt nhất cho người dân bị ảnh hưởng bởi các dự án.

Ngoài ra, tỉnh sẽ đẩy nhanh tiến độ chuẩn bị hạ tầng cần thiết để triển khai Dự án Nhà máy Điện hạt nhân Ninh Thuận và phấn đấu hoàn thành, đưa vào vận hành theo kế hoạch của Trung ương. Khánh Hòa cũng sẽ tập trung đầu tư phát triển hệ thống hạ tầng truyền tải, kết nối lưới điện quốc gia với hệ thống trạm 500kV, 220kV và xây dựng, ban hành các chính sách ưu đãi nhằm thu hút đầu tư vào lĩnh vực năng lượng.

Trước những thách thức và cơ hội đan xen, tỉnh Khánh Hòa đang quyết tâm với nỗ lực cao để đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số, thông qua việc khai thác và phát triển hợp lý, bền vững các nguồn năng lượng trong giai đoạn mới.

Việt Nam đang nắm giữ tiềm năng to lớn trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện mặt trời, điện gió ngoài khơi, sinh khối và hydrogen xanh. Tuy nhiên, khuôn khổ pháp lý cho năng lượng tái tạo tại Việt Nam hiện vẫn còn phân mảnh và thiếu sự thống nhất, chưa đáp ứng được tốc độ phát triển nhanh chóng và mức độ phức tạp ngày càng tăng của các nguồn năng lượng mới. Điều này đang trở thành rào cản kìm hãm dòng vốn đầu tư và gây ra những rủi ro chính sách đối với cả nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Theo các đánh giá, Việt Nam có tiềm năng điện mặt trời lên đến 963.000 MW, với số giờ nắng trung bình hàng năm cao, đặc biệt tập trung ở các tỉnh miền Trung và miền Nam. Về điện gió, Ngân hàng Thế giới đã xác định rằng Việt Nam sở hữu tiềm năng điện gió lớn nhất khu vực Đông Nam Á, với tổng tiềm năng ước tính đạt 513.360 MW.

Tuy nhiên, các chuyên gia chỉ ra rằng chính sách năng lượng tái tạo hiện nay đang phân tán và được quy định trong nhiều văn bản luật khác nhau, dẫn đến sự chồng chéo và thiếu phối hợp giữa các ngành. Ngoài ra, các cơ chế như đấu thầu, xác định giá điện và hợp đồng mua bán điện còn thiếu minh bạch và ổn định, làm tăng rủi ro tài chính cho các nhà đầu tư. Thêm vào đó, hệ thống truyền tải hiện tại chưa đủ sẵn sàng để tiếp nhận lượng điện phân tán từ các nguồn năng lượng tái tạo.

Kinh nghiệm từ các quốc gia khác cho thấy, việc ban hành Luật Năng lượng tái tạo là một bước ngoặt quan trọng. Các nước như Đức, Trung Quốc và Hàn Quốc đã sớm ban hành luật này, không chỉ tạo ra công cụ điều tiết thị trường mà còn thể hiện cam kết dài hạn của chính phủ với người dân và doanh nghiệp.

Để phát triển năng lượng tái tạo hiệu quả, các chuyên gia đề xuất rằng Việt Nam cần tích hợp nhiều yếu tố tiên tiến vào Luật Năng lượng tái tạo. Điều này bao gồm đảm bảo nguyên tắc ưu tiên năng lượng sạch, thúc đẩy cạnh tranh minh bạch và đảm bảo chia sẻ lợi ích công bằng giữa nhà đầu tư và cộng đồng. Luật cần quy định rõ ràng về quy hoạch tổng thể quốc gia cho các nguồn năng lượng tái tạo, cơ chế xác định giá dựa trên thị trường có điều tiết, cũng như cơ chế chia sẻ rủi ro và ưu đãi tín dụng.

TS. Hoàng Xuân Quốc, Phó Trưởng Ban Tư vấn và Phản biện Hội Dầu khí Việt Nam, nhấn mạnh rằng việc xây dựng một hành lang pháp lý đủ mạnh và hoàn thiện cho sự phát triển năng lượng tái tạo là cần thiết. Bà Phạm Thuý Chinh, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, cũng bày tỏ quan điểm rằng việc ban hành Luật về năng lượng tái tạo là hết sức cần thiết để giải quyết những bất cập và sự chưa đồng bộ trong hệ thống pháp luật hiện hành.

Việc ban hành Luật Năng lượng tái tạo không chỉ giải quyết các vấn đề về chính sách mà còn thể hiện quyết tâm chính trị trong chuyển đổi năng lượng. Đây là bước đi chiến lược để kích hoạt hàng loạt dự án đang chờ cơ chế, thu hút dòng vốn quốc tế, xây dựng hệ sinh thái năng lượng sạch và củng cố vị thế của Việt Nam trong bản đồ chuyển đổi năng lượng toàn cầu.

Nhà máy điện gió Hải Anh, một dự án năng lượng tái tạo quan trọng, đang hoàn thiện những bước cuối cùng để chuẩn bị vận hành thương mại vào ngày 20/8/2025. Dự án này do Công ty cổ phần Phong điện Hải Anh – Quảng Trị làm chủ đầu tư, được xây dựng trên địa bàn các xã Hướng Phùng và Lao Bảo, với tổng công suất 40 MW. Đây là một công trình năng lượng nhóm B cấp II, có tổng mức đầu tư sau thuế khoảng 1.500 tỷ đồng.

Quá trình thực hiện dự án đã gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, điều kiện thời tiết khắc nghiệt cùng những vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng kéo dài. Tuy nhiên, với nỗ lực không ngừng của chủ đầu tư và sự hỗ trợ tích cực của chính quyền địa phương, đến nay toàn bộ 100% diện tích đất phục vụ dự án đã được giải phóng. Điều này đã tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình xây dựng và lắp đặt các hạng mục chính của dự án.

Đến thời điểm hiện tại, các hạng mục kỹ thuật quan trọng của Nhà máy điện gió Hải Anh đã cơ bản hoàn thiện. Hệ thống tuabin gió với 8/8 trụ tuabin (mỗi tuabin có công suất 5.0 MW) đã được lắp đặt xong. Hệ thống truyền tải điện cũng đã được đầu tư đồng bộ và hiện đại, gồm 4 tuyến cáp ngầm 22kV nối từ các tuabin gió đến 4 ngăn xuất tuyến tại Trạm biến áp 22/110kV của nhà máy; đường dây đấu nối 110kV dài hơn 3,38 km kết nối trạm 110kV của nhà máy với Trạm biến áp 110kV Lao Bảo.

Ngoài ra, hệ thống điều khiển, đo lường, bảo vệ như SCADA, viễn thông, thông tin liên lạc, hệ thống điện tự dùng, khu quản lý vận hành… cũng đã được đầu tư hoàn chỉnh. Tất cả các hạng mục này hiện đang bước vào giai đoạn chạy thử nghiệm và kiểm định kỹ thuật theo quy định để chuẩn bị cho việc nghiệm thu đưa vào vận hành chính thức.

Dự kiến lễ khánh thành Nhà máy điện gió Hải Anh sẽ được tổ chức vào ngày 19/8/2025, chào mừng 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Hiện nay, chủ đầu tư đang tích cực phối hợp với các cơ quan chức năng để hoàn tất hồ sơ công nhận vận hành thương mại (COD), đồng thời xây dựng kịch bản tổ chức lễ khánh thành.

Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban Nhân dân tỉnh Quảng Trị Hoàng Nam đã đánh giá cao nỗ lực của chủ đầu tư trong việc vượt qua nhiều khó khăn để đẩy nhanh tiến độ và hoàn thiện dự án theo đúng kế hoạch. Ông cũng yêu cầu chủ đầu tư tiếp tục rà soát lại toàn bộ các hạng mục còn lại, khẩn trương hoàn tất các thủ tục liên quan đến hoàn thổ, phục hồi môi trường, đảm bảo an toàn lao động và phòng chống cháy nổ trong quá trình đưa dự án vào vận hành.

Việc hoàn thành và đưa vào vận hành Nhà máy điện gió Hải Anh sẽ góp phần quan trọng trong việc hiện thực hóa chiến lược phát triển năng lượng tái tạo của Quảng Trị, đồng thời khẳng định vai trò của tỉnh trong lộ trình chuyển đổi năng lượng quốc gia, hướng tới phát triển bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu. Dự án cũng sẽ tạo nguồn cung điện năng ổn định, tạo thêm nhiều việc làm tại chỗ, góp phần phát triển kinh tế địa phương, tăng thu ngân sách, thúc đẩy các ngành dịch vụ liên quan.