Tuổi thọ trung bình của người dân Nhật Bản tiếp tục duy trì ở mức cao, với phụ nữ Nhật Bản dẫn đầu bảng xếp hạng trong 40 năm liên tiếp. Bộ Y tế và Lao động Nhật Bản vừa công bố báo cáo cho thấy tuổi thọ trung bình của phụ nữ Nhật Bản trong năm 2024 là 87,13 tuổi, giảm nhẹ 0,01 tuổi so với năm trước. Trong khi đó, nam giới Nhật Bản có tuổi thọ trung bình là 81,09 tuổi, không có sự thay đổi so với năm trước đó.

Mặc dù có sự giảm nhẹ, nhưng tuổi thọ trung bình của phụ nữ Nhật Bản vẫn giữ vững vị trí đầu bảng trong số các quốc gia và vùng lãnh thổ có thống kê và công bố số liệu tuổi thọ của người dân. Nam giới Nhật Bản có tuổi thọ trung bình xếp thứ 6, sau một số nước như Thụy Điển, Thụy Sĩ, Na Uy… Điều này cho thấy sự chênh lệch về tuổi thọ giữa phụ nữ và nam giới Nhật Bản.

Báo cáo của Bộ Y tế và Lao động Nhật Bản cũng chỉ ra rằng, tỷ lệ chết do các bệnh tim mạch đã giảm đáng kể trong những năm gần đây. Ngược lại, các ca tử vong do tuổi già sức yếu gia tăng nhanh chóng. Đồng thời, tỷ lệ người cao tuổi, từ 65 tuổi trở lên, trong cơ cấu dân số của nước này đã tăng lên mức 30% – cao nhất từ trước đến nay. Người từ 75 tuổi trở lên đang chiếm khoảng 18% tổng dân số.

Các chuyên gia dự tính, với tốc độ dân số lão hóa và giảm tự nhiên 14 năm liên tiếp như hiện nay, đến năm 2040, tỷ lệ người cao tuổi của Nhật Bản sẽ là khoảng 35% và có thể cao hơn. Điều này đang trở thành một thách thức lớn đối với chính phủ Nhật Bản. Chính phủ Nhật Bản đang coi đây là tình trạng khẩn cấp ở cấp độ quốc gia và đang áp dụng nhiều biện pháp đồng bộ để giải quyết vấn đề dân số lão hóa.

Nhật Bản đang phải đối mặt với một số thách thức về kinh tế, xã hội và y tế do tình trạng lão hóa dân số. Việc duy trì hệ thống y tế, chăm sóc sức khỏe và bảo hiểm xã hội cho người cao tuổi đang trở thành một gánh nặng lớn cho chính phủ. Tuy nhiên, với những nỗ lực và chiến lược cụ thể, chính phủ Nhật Bản hy vọng sẽ có thể giải quyết được vấn đề này và đảm bảo cuộc sống tốt đẹp hơn cho người dân.

Chính phủ Mỹ mới đây đã phê duyệt một gói vũ khí trị giá 322 triệu USD dành cho Ukraina, bao gồm các phương tiện chiến đấu bọc thép và hệ thống tên lửa đất đối không. Gói viện trợ này được đưa ra trong bối cảnh Ukraina đang nỗ lực đẩy lùi các cuộc tấn công từ Nga.

Thông tin từ Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết, khoản 150 triệu USD sẽ được sử dụng để cung cấp, bảo dưỡng, sửa chữa và đại tu các phương tiện bọc thép của Mỹ mà Ukraina sở hữu. Đồng thời, 172 triệu USD sẽ được sử dụng để mua sắm các hệ thống tên lửa đất đối không. Mục đích của gói viện trợ này là tăng cường khả năng phòng không và cung cấp các phương tiện chiến đấu cho Kiev.

Đáng chú ý, động thái này diễn ra trong bối cảnh Tổng thống Donald Trump đang thúc đẩy sáng kiến Mỹ cam kết tăng cường cung cấp vũ khí cho Ukraina, nhưng các đồng minh châu Âu sẽ là bên chịu trách nhiệm chi trả. Tuy nhiên, một số nước châu Âu như Pháp, Italy và Cộng hòa Czech đã quyết định đứng ngoài cuộc do tình hình tài chính không phù hợp.

Hiện chưa rõ khoản vũ khí 322 triệu USD mà Bộ Ngoại giao Mỹ mới phê duyệt sẽ được thanh toán theo cách nào. Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng, viễn cảnh để chính phủ Kiev tự thanh toán khoản vũ khí Mỹ mới phê duyệt khó có thể diễn ra, bởi Ukraina vốn đang phải đối mặt với nhiều vấn đề liên quan đến tình hình kinh tế – xã hội trong nước.

Tình hình kinh tế Ukraina đang gặp nhiều khó khăn, với tỉ lệ nghèo đói đã chạm ngưỡng 37% kể từ khi cuộc xung đột với Nga bùng phát vào năm 2022. Kinh tế Ukraina từ năm 2014 cho đến trước khi xung đột liên tục được ghi nhận tăng trưởng, nhưng chưa có giải pháp cụ thể cho tình trạng này.

Ukraina cũng đang phải đối mặt với khủng hoảng thiếu người lao động. Tình trạng này sẽ thêm nghiêm trọng nếu những cảnh báo hồi tháng 4 của nghị sĩ Ukraina, bà Nina Yuzhanina xảy ra. Bà Yuzhanina cho hay, ít nhất một nửa số người Ukraina đang sinh sống tại các nước phương Tây có thể sẽ không muốn quay trở lại quê hương và nguyên nhân là do bộ máy chính quyền bất ổn, các mối lo ngại về an ninh, cũng như sự thiếu chắc chắn trong các gói viện trợ quân sự từ phương Tây dành cho Ukraina.

Dân số Ukraina đã giảm đáng kể trong những năm qua, từ gần 52 triệu người vào năm 1991 xuống còn 31,1 triệu vào năm 2024. Điều này cho thấy, nếu Ukraina phải tự chi trả cho hàng trăm triệu USD vũ khí của Mỹ, gánh nặng tài chính sẽ là vô cùng lớn, tiềm ẩn nguy cơ làm trầm trọng thêm tình hình kinh tế – xã hội vốn đã rất khó khăn, đồng thời gây áp lực nặng nề lên nguồn nhân lực đang thiếu hụt và khiến viễn cảnh phục hồi đất nước càng trở nên xa vời.

Khái niệm về đỉnh dân số ám chỉ thời điểm khi dân số của một quốc gia hoặc nền kinh tế đạt mức cao nhất trước khi bắt đầu giảm. Gần đây, các dự báo cho thấy rằng Mỹ, với tư cách là nền kinh tế lớn nhất thế giới, có khả năng chưa đạt đến đỉnh dân số trong thế kỷ này. Điều này ngụ ý rằng dân số của Mỹ có thể tiếp tục tăng trưởng sau năm 2100.

Dữ liệu từ Báo cáo Triển vọng Dân số Thế giới năm 2024 của Liên hợp quốc cung cấp thông tin chi tiết về thời điểm dự kiến đạt đỉnh dân số của 40 nền kinh tế trên toàn thế giới. Báo cáo này đã tính đến các yếu tố quan trọng như tỷ lệ sinh, tỷ lệ tử vong và dân số nhập cư ròng để đưa ra các dự báo chính xác. Dựa trên phân tích, nhiều quốc gia châu Phi, bao gồm Nigeria, Ethiopia và Cộng hòa Dân chủ Congo, dự kiến sẽ tiếp tục tăng trưởng dân số trong nhiều thập kỷ tới và đạt đỉnh vào cuối thế kỷ này.

Ngược lại, dân số tại phần lớn các nền kinh tế châu Á và châu Âu hiện đang ổn định hoặc bắt đầu xu hướng giảm. Điều này đặt ra những thách thức và cơ hội đặc biệt cho các quốc gia trong việc quản lý và phát triển nguồn nhân lực, cũng như đảm bảo các dịch vụ xã hội và kinh tế cho dân số đang thay đổi.

Riêng Việt Nam, theo các dự báo, sẽ đạt đỉnh dân số khoảng 110 triệu dân vào năm 2049. Thông tin này đặt ra những thách thức và cơ hội cho Việt Nam trong việc quản lý và phát triển nguồn nhân lực, cũng như đảm bảo các dịch vụ xã hội và kinh tế cho dân số tăng. Việc hiểu và nắm bắt được xu hướng dân số sẽ giúp các quốc gia, trong đó có Việt Nam, có thể đưa ra những quyết sách phù hợp để phát triển bền vững trong tương lai.

Xu hướng dân số này cũng tạo ra cơ hội cho Việt Nam trong việc tận dụng lợi thế của dân số vàng, khi lực lượng lao động trong độ tuổi từ 15-64 chiếm tỷ lệ cao trong tổng dân số. Tuy nhiên, việc quản lý dân số một cách hiệu quả và đảm bảo các dịch vụ xã hội và kinh tế cho dân số tăng đang trở thành một thách thức lớn đối với các nhà hoạch định chính sách.

Cuối cùng, việc Liên hợp quốc công bố Báo cáo Triển vọng Dân số Thế giới đóng một vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin và phân tích về xu hướng dân số trên toàn cầu. Báo cáo này giúp các quốc gia, trong đó có Việt Nam, có thể xây dựng chiến lược và chính sách phù hợp với tình hình dân số cụ thể của từng nước, từ đó đạt được mục tiêu phát triển bền vững trong thế kỷ này.