Ứng dụng Trí tuệ Nhân tạo trong Bảo tồn Mộc bản Triều Nguyễn: Một Bước tiến Quan trọng trong Di sản Văn hóa

Trong thời gian gần đây, Trung tâm Lưu trữ Quốc gia IV đã đạt được những kết quả đáng kể trong việc ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) vào công tác bảo tồn mộc bản triều Nguyễn, một di sản tư liệu thế giới được UNESCO công nhận. Việc này không chỉ góp phần bảo tồn và phát huy giá trị của mộc bản triều Nguyễn mà còn giúp công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ, dễ dàng tiếp cận và tìm hiểu di sản quý giá của dân tộc.

Mộc bản triều Nguyễn là một trong những bộ tài liệu lịch sử quan trọng nhất của Việt Nam, với 33.976 tấm mộc bản được lưu trữ tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia IV. Tuy nhiên, sau thời gian dài, nhiều mộc bản đã bị xuống cấp và hư hại do tác động của môi trường và điều kiện khách quan. Để giải quyết vấn đề này, Trung tâm đã chủ động phối hợp với các chuyên gia và kỹ sư công nghệ để triển khai ứng dụng AI vào công tác số hóa và lưu trữ mộc bản.

Theo nhà nghiên cứu Minh Đạo, việc đưa AI vào công tác bảo tồn mộc bản triều Nguyễn không chỉ là xu thế tất yếu mà còn phản ánh tư duy đổi mới trong việc lưu giữ và phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc. AI có thể hỗ trợ số hóa các hiện vật, tài liệu cổ bằng công nghệ quét 3D, phục dựng các công trình kiến trúc bị hư hại, tái tạo những giá trị văn hóa đang có nguy cơ mai một.

Truy cập trang web của UNESCO để tìm hiểu thêm về di sản tư liệu thế giới.

Không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc lưu trữ và bảo tồn, AI còn hỗ trợ việc lan tỏa di sản văn hóa đến công chúng thông qua các ứng dụng thực tế ảo, thực tế tăng cường và chatbot hướng dẫn du lịch. Điều này giúp khách tham quan có những trải nghiệm tương tác sống động với di sản.

Tuy nhiên, việc ứng dụng AI trong bảo tồn di sản văn hóa cũng đối mặt với không ít thách thức, trong đó vấn đề dữ liệu là một trở ngại lớn. Nhiều tư liệu di sản chưa được số hóa đầy đủ hoặc bị thiếu hụt thông tin, gây khó khăn cho AI trong việc phân tích và tái tạo. Bên cạnh đó, sự chính xác trong việc diễn giải và truyền tải nội dung văn hóa cũng là một thách thức.

Để phát huy tối đa tiềm năng của AI trong bảo tồn di sản văn hóa, nhà nghiên cứu Minh Đạo nhấn mạnh rằng cần có chiến lược đầu tư bài bản vào việc xây dựng kho dữ liệu số về di sản văn hóa, với yêu cầu cao về tính chính xác, đầy đủ và hệ thống. Sự phối hợp chặt chẽ giữa các chuyên gia văn hóa, nhà nghiên cứu lịch sử và đội ngũ kỹ sư công nghệ là yếu tố then chốt để phát triển các mô hình AI có khả năng tiếp cận đúng bản chất, truyền tải trung thực tinh thần và giá trị của di sản.

TS Phạm Quốc Quân, Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia, cũng nhận định rằng ứng dụng công nghệ trong bảo tồn và lan tỏa giá trị di sản là một xu thế tất yếu. Tuy nhiên, để ứng dụng công nghệ vào trưng bày một cách hiệu quả, điều quan trọng nhất vẫn là công tác nghiên cứu. Những di vật, cổ vật – vốn là thành phần của di sản văn hóa vật thể – cần được tìm hiểu kỹ lưỡng để kể lại câu chuyện của chúng một cách chính xác và sâu sắc.

Truy cập trang web của Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia để tìm hiểu thêm về di sản văn hóa.

Công an tỉnh Đắk Lắk đã triển khai một sáng kiến đổi mới trong việc cấp hộ chiếu cho công dân bằng cách giới thiệu chatbot hỗ trợ thông qua trí tuệ nhân tạo. Công cụ này cho phép người dân tại địa phương dễ dàng tra cứu thông tin và hoàn thành thủ tục cấp hộ chiếu một cách nhanh chóng và tiện lợi hơn bao giờ hết.

Chatbot này được phát triển với mục đích giải quyết những khó khăn thường gặp trong quá trình cấp hộ chiếu, đặc biệt là vấn đề tra cứu và áp dụng các quy định pháp luật thường xuyên thay đổi. Với khả năng tương tác nhanh chóng, chính xác và hoạt động liên tục 24/7, chatbot giúp giảm thiểu thời gian và chi phí đi lại cho người dân, đồng thời giảm bớt áp lực cho cán bộ trong việc hướng dẫn và tư vấn.

Trước đây, quy trình cấp hộ chiếu đòi hỏi người dân phải có hiểu biết rõ ràng về các quy định pháp luật và thủ tục hành chính, điều này không phải lúc nào cũng dễ dàng, đặc biệt đối với những người chưa có nhiều kiến thức chuyên môn. Để giải đáp thắc mắc và hướng dẫn chuẩn bị hồ sơ, cán bộ làm công tác xuất nhập cảnh thường phải dành nhiều thời gian để tư vấn trực tiếp hoặc qua tổng đài.

Với sự hỗ trợ của chatbot, việc số hóa dữ liệu văn bản và quy trình cấp hộ chiếu trở nên dễ dàng hơn. Chatbot cung cấp thông tin hướng dẫn chi tiết, chính xác về trình tự, hồ sơ, lệ phí và thời gian thực hiện, giúp người dân chủ động chuẩn bị đầy đủ trước khi đến làm thủ tục. Điều này không chỉ giúp người dân tiết kiệm thời gian và công sức mà còn góp phần vào quá trình chuyển đổi số và cải cách hành chính của tỉnh.

Lãnh đạo Phòng Quản lý xuất nhập cảnh Công an tỉnh Đắk Lắk cho biết, trong thời gian tới, đơn vị sẽ tiếp tục phối hợp với Phòng Tham mưu để hoàn thiện, thử nghiệm và đưa chatbot vào vận hành chính thức. Mục tiêu đặt ra là đảm bảo chatbot dễ tiếp cận và dễ sử dụng cho mọi công dân có nhu cầu làm hộ chiếu, từ đó hỗ trợ đắc lực cho tiến trình chuyển đổi số và cải cách hành chính mà tỉnh đang triển khai. Qua đó, chatbot sẽ đóng vai trò là một công cụ hỗ trợ đắc lực, giúp tăng cường hiệu quả và chất lượng dịch vụ công trong lĩnh vực xuất nhập cảnh.

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký một loạt sắc lệnh hành pháp liên quan đến trí tuệ nhân tạo (AI), trong đó có một số chỉ thị gây ra nhiều tranh cãi và quan ngại. Những động thái này đã tạo ra một rào cản pháp lý mới cho các công ty công nghệ muốn bán sản phẩm AI cho chính phủ. Cụ thể, các công ty phải chứng minh rằng chatbot của họ không bị ảnh hưởng bởi các ý thức hệ xã hội.

Các kế hoạch về AI của Tổng thống Trump nhằm mục đích chống lại sự thống trị của AI của Trung Quốc và củng cố giá trị Mỹ. Theo đó, các nhà cung cấp AI hàng đầu như Google hay Microsoft sẽ phải tiết lộ các chính sách nội bộ hướng dẫn chatbot của họ và tự kiểm duyệt để duy trì hợp đồng với chính phủ. Điều này đồng nghĩa với việc các công ty phải đảm bảo rằng các sản phẩm AI của họ không tích hợp các khái niệm như lý thuyết chủng tộc phản biện, phân biệt giới tính, định kiến vô thức.

Sắc lệnh của ông Trump nhắm vào những nỗ lực của các công ty công nghệ nhằm tích hợp các khái niệm trên vào các mô hình AI. Tuy nhiên, điều này đặt ra một thách thức lớn cho các công ty công nghệ trong việc định hình hành vi của các mô hình ngôn ngữ lớn. Các chuyên gia nhận định rằng việc tuân thủ các quy định mới sẽ cực kỳ khó khăn đối với các công ty công nghệ.

Một số chuyên gia cho rằng sắc lệnh của Tổng thống Trump có thể được xem là áp dụng biện pháp mềm mỏng hơn nhưng vẫn mang tính cưỡng chế bằng cách sử dụng các hợp đồng liên bang làm đòn bẩy. Điều này tạo ra áp lực mạnh mẽ buộc các công ty phải tự kiểm duyệt để giữ được thiện cảm với chính phủ. Reuters đưa tin rằng các công ty công nghệ lớn vẫn giữ thái độ thận trọng trước sắc lệnh mới.

Động thái này của Tổng thống Trump cũng làm dấy lên quan ngại về việc chính phủ có thể can thiệp vào sự phát triển của AI và ảnh hưởng đến sự cạnh tranh trong ngành công nghiệp này. CSO Online cho biết rằng các công ty công nghệ đang chờ đợi hướng dẫn cụ thể từ chính phủ về cách thực hiện các quy định mới.

Trong bối cảnh đó, các công ty công nghệ đang chuẩn bị để thích nghi với môi trường pháp lý mới. Họ phải xem xét lại các chính sách nội bộ và quy trình tự kiểm duyệt để đảm bảo tuân thủ các quy định của chính phủ. Đồng thời, họ cũng cần phải cân nhắc các rủi ro và cơ hội liên quan đến việc phát triển và bán sản phẩm AI cho chính phủ.

Ẩn mình trên sườn núi Ngự, thuộc thôn Chè Trình, xã Thanh Tâm, huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam, chùa Cây Thị là một ngôi chùa cổ kính với lịch sử hàng trăm năm. Nơi đây không chỉ là một điểm đến linh thiêng và đậm chất văn hóa mà còn gắn liền với nhiều công trình mang dấu ấn lịch sử. Biểu tượng đặc biệt làm nên tên gọi của chùa chính là cây thị cổ thụ với niên đại gần 400 năm nằm ngay bên cạnh chùa.

Chùa Cây Thị cách trung tâm thành phố Phủ Lý khoảng 16km và chỉ mất chưa đầy hai giờ di chuyển từ Hà Nội để đến được nơi đây. Sự yên tĩnh và thanh tịnh của chùa tạo nên một không gian lý tưởng cho những ai tìm kiếm sự bình an. Với vị trí địa lý thuận lợi, chùa Cây Thị đang trở thành một trong những điểm du lịch tâm linh thu hút nhiều du khách.

Gần đây, YooLife – mạng xã hội thực tế ảo, đã tái hiện chân thực hình ảnh Chùa Cây Thị trên nền tảng số của mình. Dự án này là một phần của nỗ lực lưu trữ và làm sống dậy giá trị lịch sử hơn 4000 năm bằng công nghệ VR, AR, AI, Chatbot,… Với công nghệ VR360 toàn cảnh, người dùng có thể tự do khám phá không gian chùa như thể đang hiện diện tại đó.

Mỗi chi tiết từ mái chùa, pho tượng, vườn cây đến cây thị cổ 400 năm tuổi đều được dựng lại chân thực, sắc nét với độ phân giải cao. Người dùng cũng có thể tiếp cận thư viện ảnh – video tư liệu quý, ghi lại các lễ hội Phật giáo, phong cảnh bốn mùa, hoạt động trùng tu – tôn tạo và khoảnh khắc đời thường gắn với Chùa Cây Thị.

Sự kiện này không chỉ giúp bảo tồn di tích văn hóa mà còn cho phép người dùng trong và ngoài nước trải nghiệm hành trình tham quan chùa bất cứ lúc nào, ở bất cứ đâu, chỉ với một thiết bị có kết nối mạng. Điều này mở ra một cơ hội mới cho việc quảng bá và giới thiệu di sản văn hóa của Việt Nam ra thế giới.

Thông qua dự án này, YooLife hy vọng sẽ mang lại một trải nghiệm mới mẻ và thú vị cho người dùng, đồng thời đóng góp vào việc bảo tồn và phát huy giá trị của di sản văn hóa Việt Nam. Chùa Cây Thị, với lịch sử lâu đời và giá trị văn hóa sâu sắc, sẽ tiếp tục là một điểm đến hấp dẫn cho những ai yêu thích khám phá và tìm hiểu về di sản văn hóa của Việt Nam.