Ủy ban châu Âu (EC) đã chính thức ban hành hướng dẫn chi tiết về quy định đối với các nhà cung cấp mô hình có khả năng sinh ngôn ngữ (GPAI) và được huấn luyện với khối lượng tính toán lớn. Đây là một phần quan trọng trong chiến lược quản lý công nghệ cao của Liên minh châu Âu (EU), nhằm đảm bảo sự minh bạch và an toàn trong việc phát triển và sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI).

Theo đó, các nhà cung cấp GPAI phải công khai thông tin rõ ràng về dữ liệu huấn luyện và tuân thủ nghiêm các quy định về bản quyền. Điều này không chỉ giúp người dùng hiểu rõ về cách thức hoạt động của các mô hình AI mà còn đảm bảo rằng các nhà phát triển tuân thủ các quy định về sở hữu trí tuệ. Một biểu mẫu chuẩn cũng được công bố để các nhà phát triển sử dụng trong việc tóm tắt dữ liệu đào tạo, giúp cơ quan chức năng đánh giá mức độ minh bạch và rủi ro của từng mô hình AI.

EC cũng công nhận một Bộ quy tắc thực hành tự nguyện, do nhóm chuyên gia độc lập xây dựng, là phù hợp với yêu cầu của Đạo luật AI. Các nhà cung cấp AI ký kết và tuân thủ bộ quy tắc này sẽ được giảm nhẹ một số thủ tục hành chính và hưởng lợi từ sự rõ ràng trong khung pháp lý. Điều này khuyến khích các nhà phát triển AI áp dụng các tiêu chuẩn cao nhất về đạo đức và trách nhiệm trong việc phát triển và sử dụng AI.

Từ ngày 2/8/2025, tất cả các mô hình GPAI mới đưa vào thị trường EU sẽ phải đáp ứng đầy đủ các quy định. Đối với các mô hình đã ra mắt trước thời điểm này, hạn cuối để cập nhật và bảo đảm tuân thủ là 2/8/2027. Đối với các mô hình AI được đánh giá là tiên tiến hoặc có nguy cơ gây rủi ro hệ thống cao, các yêu cầu bổ sung sẽ được áp dụng, bao gồm thông báo trước với EC, thiết lập cơ chế bảo mật, giám sát hậu kiểm và bảo đảm an toàn kỹ thuật.

Việc chính thức đưa các quy định GPAI vào thực thi đánh dấu một bước tiến lớn trong chiến lược quản lý công nghệ cao của EU. Không chỉ tạo hành lang pháp lý cho phát triển AI trong khu vực, động thái này còn góp phần định hình các tiêu chuẩn toàn cầu, hướng tới một hệ sinh thái công nghệ vì con người, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và hạn chế các rủi ro xã hội do AI gây ra.

Đạo luật AI của EU được triển khai theo từng giai đoạn, bắt đầu có hiệu lực từ 2/8/2024. Phần lớn các quy định sẽ được áp dụng từ 2/8/2026. Tuy nhiên, một số điều khoản nghiêm ngặt đã được thực thi sớm từ 2/2 năm nay, bao gồm lệnh cấm các hệ thống AI bị đánh giá là có rủi ro không thể chấp nhận.

Việc AI Act có hiệu lực là một bước tiến quan trọng, thể hiện quyết tâm của EU trong việc định hình một tương lai AI minh bạch, an toàn và có lợi cho tất cả mọi người. Đây không chỉ là một cột mốc quan trọng đối với châu Âu mà còn là một hình mẫu cho các quốc gia khác trên thế giới trong việc xây dựng khuôn khổ pháp lý cho lĩnh vực AI. Việc quản lý AI một cách có trách nhiệm và đạo đức sẽ tiếp tục là một chủ đề nóng trong thời gian tới, và các doanh nghiệp, tổ chức cần phải chủ động để thích nghi và tuân thủ các quy định mới này.

Ủy ban châu Âu gần đây đã giới thiệu một bộ quy tắc thực hành về trí tuệ nhân tạo (AI), nhắm vào các mô hình AI mạnh mẽ, với mục đích hỗ trợ các nhà cung cấp tuân thủ theo Đạo luật AI mà sẽ có hiệu lực từ ngày 2/8. Trọng tâm của bộ quy tắc này bao gồm các vấn đề cốt lõi như tính minh bạch, quyền sở hữu trí tuệ, an toàn và bảo mật. Một số gã khổng lồ công nghệ bao gồm Amazon, Google, Microsoft và IBM, cũng như các nhà cung cấp AI khác như Open AI, Mistral AI của Pháp và công ty khởi nghiệp Aleph Alpha của Đức đã cam kết tham gia vào bộ quy tắc này.

Thế nhưng, Meta đã từ chối tham gia vào bộ quy tắc trên, viện dẫn lý do rằng bộ quy tắc có nguy cơ hạn chế sự đổi mới và cho rằng châu Âu đang đi theo hướng sai lầm trong phát triển AI. Mặc dù vậy, Meta vẫn phải tuân thủ các nghĩa vụ theo Đạo luật AI. Tương tự, Google cũng bày tỏ sự quan ngại về các quy định AI của châu Âu và ảnh hưởng của chúng đến đổi mới. Ông Kent Walker, Chủ tịch phụ trách các vấn đề toàn cầu của Alphabet, cho biết rằng mặc dù bộ quy tắc cuối cùng đã có những bước tiến gần hơn đến việc hỗ trợ các mục tiêu kinh tế và đổi mới của châu Âu, công ty vẫn lo ngại rằng Đạo luật và bộ quy tắc này có thể làm chậm tiến trình phát triển AI ở châu Âu.

Trước đó, Ủy ban châu Âu đã yêu cầu các nhà cung cấp có mô hình GPAI trên thị trường phải ký kết trước ngày 1/8. Bắt đầu từ ngày 2/8, 27 quốc gia thành viên EU sẽ chỉ định các cơ quan giám sát quốc gia để đảm bảo các doanh nghiệp trong nước tuân thủ Đạo luật AI. Các mức phạt đối với trường hợp vi phạm có thể lên tới 15 triệu euro hoặc 3% doanh thu hàng năm của công ty. Việc này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc thiết lập một khung pháp lý rõ ràng và đồng nhất cho sự phát triển và ứng dụng AI trong khu vực.

Trong bối cảnh ngày càng có nhiều công ty công nghệ tham gia vào lĩnh vực AI, nhu cầu về một môi trường pháp lý minh bạch và hỗ trợ đổi mới càng trở nên cấp thiết. Bộ quy tắc thực hành AI và Đạo luật AI của châu Âu được kỳ vọng sẽ tạo ra một nền tảng vững chắc cho sự phát triển có trách nhiệm và an toàn của công nghệ AI.

Các mạng xã hội và nền tảng trực tuyến đang tăng cường các biện pháp kiểm soát và thanh lọc sản phẩm thông tin, hình ảnh do trí tuệ nhân tạo (AI) tạo ra. Mục đích chính là bảo vệ người dùng khỏi những lừa đảo trực tuyến và thông tin sai lệch. Đại diện của các nhà mạng và hãng công nghệ cho rằng đã đến lúc phải phân biệt rõ giữa giá trị thông tin xác thực do con người tạo ra và sản phẩm giả lập từ AI.

Sự phát triển nhanh chóng của AI trong thời gian gần đây đã tạo ra nguy cơ nhầm lẫn giữa hư và thực, vi phạm bản quyền sáng tạo và tạo ra môi trường nguy hiểm cho người dùng. Lực lượng an ninh mạng châu Âu đã chỉ ra rằng sản phẩm thông tin từ AI lan truyền trên mạng đã tạo ra sự nhầm lẫn ở người dùng, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Các dạng thông tin như làm bài tập, soạn dữ liệu số, tổng hợp thông tin theo cú pháp, lệnh tìm kiếm đang được sử dụng nhiều hơn, biến công cụ AI thành thông minh hơn. Tuy nhiên, hệ lụy là người dùng có thể tin tưởng tuyệt đối vào tính chân thật của dữ liệu và sử dụng một cách máy móc, gây ra nhầm lẫn và sai lệch.

Một số nhà nghiên cứu đã thử dùng AI vào việc chẩn đoán bệnh tật, sử dụng phác đồ y tế, chọn mua thuốc và thu được kết quả tổng hợp thông tin đáng tin cậy. Nhưng nếu không có sự tham vấn, kiểm chứng lại từ người có chuyên môn, sẽ có nhiều người nhầm lẫn và gặp nguy hiểm.

Các trường hợp khác đã thử nghiệm so sánh dữ liệu thông tin chính trị, lịch sử xã hội với công cụ AI và phát hiện ra sai sót nghiêm trọng khi dữ liệu được lắp ghép lại tùy tiện. Nhiều thông tin do AI đưa ra khi có yêu cầu đã sai lệch so với thực tế nhưng trình bày khéo léo và trôi chảy, dễ đánh lừa người dùng.

Điều này dễ dẫn đến nghi ngờ của người dùng AI khi tiếp cận vấn đề thời sự, xã hội và kiểm chứng lịch sử. Tất cả cho thấy dữ liệu tổng hợp là nguồn khai thác chính của AI, nhưng không phải dữ liệu nào cũng chính xác.

Nếu có công cụ AI được nhiều nhóm người dùng cố tình đưa dữ liệu sai lệch, tương tác nhiều lần, sẽ tích hợp thông tin không chính xác và gây hệ lụy. Các tổ chức nghiên cứu, ứng dụng đã kiến nghị mạng xã hội, môi trường chia sẻ thông tin, công nghệ phải kiểm tra sản phẩm từ AI.

Trường học, viện nghiên cứu, thư viện số, nhà xuất bản đã vào cuộc ngăn chặn nhầm lẫn học thuật, đánh lừa thông tin tác quyền, giả mạo tác phẩm và sáng chế. Trên không gian mạng, chiêu trò giả lập thông tin, câu view của người dùng có chủ đích, sử dụng AI tạo dữ liệu giả lập không chính xác đang là đối tượng phải thanh lọc.

Cảnh báo của cơ quan an ninh mạng về nguy cơ người dùng bị lừa đảo, tấn công mạng, gây nhầm lẫn thông tin và hiểu sai sự việc khi sử dụng dữ liệu, sản phẩm do AI tạo ra. Cơ quan chức năng đã cảnh báo người dùng mạng xã hội thận trọng, tỉnh táo trước dữ liệu mơ hồ, nhất là có dấu hiệu do công cụ AI soạn.

Hầu hết dữ liệu từ AI đều có tính chất hài hước, hình ảnh gần gũi, đẹp mắt, dễ thu hút người dùng quan tâm và tác động thông tin, cảm xúc người dùng. Theo cơ quan chức năng, thanh lọc thông tin tạo ra từ AI, bảo đảm giúp người dùng tránh bị nguy hại, nhầm lẫn, lừa đảo trực tuyến là cần thiết và cần sự hợp tác của đa số người dùng.