Trong bối cảnh các cuộc tấn công mạng ngày càng trở nên tinh vi và dày đặc, việc trang bị cho máy tính một công cụ bảo vệ đáng tin cậy đã trở thành một điều kiện cần thiết. Tuy nhiên, nhiều người thường nhầm lẫn giữa hai thuật ngữ ‘antivirus’ và ‘anti-malware’, dẫn đến sự bối rối trong việc lựa chọn giải pháp bảo mật phù hợp cho nhu cầu của mình.
Trước hết, để hiểu rõ về hai loại phần mềm này, chúng ta cần phân biệt giữa malware (phần mềm độc hại) và virus. Malware là một thuật ngữ bao hàm, đề cập đến tất cả các loại phần mềm độc hại, bao gồm virus, mã độc tống tiền, phần mềm gián điệp, trojan và nhiều loại khác. Trong khi đó, virus chỉ là một loại mã độc cụ thể, có khả năng tự nhân bản để lây lan và gây ra những thiệt hại nghiêm trọng cho hệ thống máy tính.
Chương trình antivirus (phần mềm chống virus) tập trung vào việc phát hiện và loại bỏ các loại virus đã biết thông qua cơ sở dữ liệu “chữ ký”. Tuy nhiên, các phần mềm antivirus hiện đại ngày nay đã tiến hóa đáng kể, không chỉ dựa vào cơ sở dữ liệu chữ ký mà còn tận dụng công nghệ học máy và đám mây để nâng cao hiệu quả bảo vệ. Điểm mạnh của chương trình antivirus là cung cấp một lớp bảo vệ bao quát, thường được tích hợp thành một bộ công cụ bảo mật với nhiều tính năng cộng thêm như tường lửa, VPN, trình quản lý mật khẩu và quan trọng nhất là khả năng chống lừa đảo và lọc thư rác.
Khác với antivirus, anti-malware (phần mềm chống mã độc) thường có cách tiếp cận khác biệt, tập trung vào việc phát hiện và loại bỏ các loại mã độc tinh vi và mới nổi. Ưu điểm của anti-malware là sử dụng các kỹ thuật tiên tiến như phân tích hành vi và dùng sandbox để cô lập file lạ, cho phép phân tích an toàn trước khi chúng gây hại cho hệ thống. Nhờ đó, anti-malware đặc biệt hiệu quả trong việc chống lại các mối đe dọa zero-day, rootkit ẩn sâu trong hệ thống, cũng như các loại mã độc mà antivirus truyền thống có thể bỏ sót.
Người dùng không nhất thiết phải lựa chọn một trong hai, vì ranh giới giữa các phần mềm antivirus và anti-malware ngày càng bị xóa nhòa. Hầu hết các bộ phần mềm antivirus hàng đầu hiện nay đều đã tích hợp sâu các công nghệ chống mã độc tinh vi vào sản phẩm của mình. Do đó, đối với hầu hết mọi người, lựa chọn tốt nhất là một bộ phần mềm antivirus uy tín có tích hợp sẵn các khả năng chống mã độc mạnh mẽ, cung cấp sự bảo vệ toàn diện trước các loại mã độc và đe dọa trên mạng.
Cuối cùng, cần nhấn mạnh rằng không có phần mềm bảo mật nào là tấm khiên bất khả xâm phạm. Lớp phòng thủ quan trọng nhất chính là sự cẩn trọng và ý thức của người dùng khi hoạt động trong thế giới số. Việc thường xuyên cập nhật phần mềm, tránh tải xuống nội dung đáng ngờ và duy trì các thói quen trực tuyến an toàn là những bước quan trọng để bảo vệ bản thân trước các đe dọa mạng.
