Cục Đường bộ Việt Nam vừa có báo cáo gửi Bộ Xây dựng về đánh giá kết quả thực hiện Chiến lược phát triển dịch vụ vận tải đến năm 2020, định hướng đến năm 2030. Báo cáo cho thấy, trong hơn 10 năm triển khai chiến lược, vận tải đường bộ đã trải qua một quá trình tăng trưởng ấn tượng, cả về sản lượng vận tải hàng hóa và hành khách.
Từ năm 2016 đến nay, tổng sản lượng vận tải hành khách đường bộ ước đạt 190,4 triệu hành khách, với khối lượng luân chuyển ước đạt 10,87 tỷ HK.Km. Tốc độ tăng trưởng bình quân hàng năm của lĩnh vực vận tải hành khách đường bộ trong giai đoạn này khoảng 11,8%. Về vận tải hàng hóa, tổng sản lượng vận tải hàng hóa đường bộ ước đạt 50 triệu tấn, với khối lượng luân chuyển ước đạt 2,6 tỷ T.Km, tốc độ tăng trưởng bình quân hàng năm khoảng 13,36%.
Đến đầu năm 2025, vận tải đường bộ vẫn tiếp tục đảm nhiệm hơn 90% khối lượng vận chuyển hành khách và trên 70% tổng khối lượng vận chuyển hàng hóa. Sự phát triển của công nghệ đã mang lại những thay đổi lớn cho ngành dịch vụ vận tải, với sự xuất hiện của loại hình xe hợp đồng ứng dụng công nghệ phần mềm như Grab, Be, Gojek… đã thúc đẩy cạnh tranh và làm thay đổi mạnh mẽ cơ cấu đội xe.
Chất lượng phương tiện cũng đã được cải thiện rõ rệt; nhiều doanh nghiệp đã đầu tư vào xe đời mới, trang bị điều hòa, wifi, GPS, camera hành trình, góp phần nâng cao trải nghiệm và an toàn cho hành khách. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu, vận tải công cộng vẫn chưa phát triển đồng đều. Cơ cấu thị phần vận tải chưa đạt mục tiêu tái cân đối, vận tải đường bộ vẫn chiếm tỷ trọng quá lớn, gây áp lực cho hạ tầng và gia tăng chi phí logistics.
Mạng lưới xe buýt, vận tải hành khách công cộng chưa phát triển đồng đều, một số tỉnh đến nay vẫn chưa có tuyến xe buýt nội tỉnh. Vì vậy, trong giai đoạn tới, để hiện thực hóa mục tiêu đến năm 2030, Cục Đường bộ Việt Nam cho rằng cần tập trung vào các giải pháp then chốt. Một trong những giải pháp quan trọng là thúc đẩy phát triển xe điện, xe bus sử dụng nhiên liệu sạch (CNG) thông qua chính sách hỗ trợ đầu tư và tín dụng; xây dựng mạng lưới trạm sạc, trạm nạp nhiên liệu sạch tại đô thị lớn và các đầu mối vận tải.
Ngoài ra, các cơ quan chức năng cũng cần từng bước loại bỏ phương tiện không đạt chuẩn khí thải và khuyến khích nội địa hóa sản xuất xe buýt điện, xe tải điện. Đồng thời, tăng cường số hóa trong quản lý phương tiện, giám sát hành trình và vận hành đội xe bằng công nghệ thông minh. Việc tổ chức lại lực lượng kinh doanh vận tải theo hướng chuyên nghiệp hóa, hiện đại hóa và gắn kết với chuỗi giá trị logistics cũng là một yêu cầu cấp thiết.
Nhà nước cần tiếp tục hoàn thiện thể chế, tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh, minh bạch, đồng thời có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và hợp tác xã nâng cao năng lực quản trị, đổi mới phương tiện và áp dụng công nghệ. Từ đó, ngành vận tải có thể phát triển bền vững, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và đảm bảo an toàn cho hành khách.
