Đối với người Khơ Mú tại Sơn La, món Kính Coong, hay còn được gọi là canh thịt thối, không chỉ là một phần quan trọng trong đời sống văn hóa mà còn đóng vai trò không thể thiếu trong các dịp lễ trọng như cưới hỏi, Tết Nguyên Đán hay khi đãi khách quý. Món ăn này mang một hương vị đặc trưng, khác biệt hoàn toàn với những món ăn thông thường.
Kính Coong được chế biến từ những miếng thịt gia súc đã trải qua quá trình phân hủy tự nhiên. Người Khơ Mú tin rằng, thịt càng “thối” càng đạt chuẩn và sự hiện diện của giòi trong quá trình này là dấu hiệu của một nguyên liệu lý tưởng. Từ đó, họ tạo ra một hương vị đặc biệt khó quên trong món ăn này.
Theo ngôn ngữ của người Khơ Mú, “Kính” ám chỉ một loại canh tổng hợp, trong khi “Coong” đại diện cho các loại gia vị và rau củ quả được sử dụng để nấu cùng thịt thối. Do đó, Kính Coong có thể hiểu là một món canh thập cẩm được chế biến từ thịt đã phân hủy. Ban đầu, hương vị của món ăn này có thể gây khó chịu cho những người lần đầu nếm thử bởi mùi hôi nồng đặc trưng. Tuy nhiên, người bản địa chia sẻ rằng một khi đã quen, món ăn này lại có sức gây nghiện kỳ lạ.
Để tạo ra nguyên liệu cho món Kính Coong, người Khơ Mú thực hiện một quy trình độc đáo. Các phần thịt dễ phân hủy như nội tạng, thịt bụng của trâu, bò, lợn sẽ được treo trên gác bếp, nơi có nhiệt độ và độ ẩm thích hợp. Thịt được vẩy nước hàng ngày để duy trì độ ẩm, tạo điều kiện cho ruồi nhặng bay đến đẻ trứng và mang theo các vi sinh vật tự nhiên, đẩy nhanh quá trình phân hủy.
Không chỉ có quy trình chuẩn bị nguyên liệu cầu kỳ, việc chế biến món Kính Coong cũng không kém phần công phu. Thịt thối sau khi được chuẩn bị sẽ được hầm nát nhừ cùng với một lượng nước thích hợp. Tiếp theo, các loại rau củ quả địa phương và hỗn hợp gia vị phong phú sẽ được thêm vào. Các gia vị này bao gồm tiêu rừng, tỏi, gừng, lá cây rừng, ớt, sả, và một chút bột gạo để tạo độ sánh cho món canh.
Trước đây, nguồn nguyên liệu chính cho món Kính Coong thường là từ những thành phẩm săn bắt được của người Khơ Mú trong rừng, bao gồm lợn rừng, trâu, bò, hoẵng. Thậm chí, chuột cũng là một trong những nguyên liệu được ưa chuộng. Ngày nay, do sự khan hiếm của thú rừng, người Khơ Mú đã chuyển sang sử dụng chính gia súc, gia cầm nuôi trong nhà để đảm bảo nguồn nguyên liệu cho món Kính Coong.
Kính Coong không chỉ là một món ăn đơn thuần mà còn mang ý nghĩa văn hóa sâu sắc trong cộng đồng người Khơ Mú. Món ăn này không thể thiếu trong các bữa tiệc đãi khách, thể hiện sự hiếu khách và lòng trân trọng của gia chủ. Nếu trên bàn ăn thiếu món Kính Coong, đó được coi là một sự thất lễ đối với khách quý.
Đối với du khách, khi có dịp đặt chân đến Sơn La và khám phá văn hóa của đồng bào Khơ Mú, hãy mạnh dạn thử trải nghiệm món ăn độc đáo này để hiểu hơn về một nét văn hóa ẩm thực đặc sắc và giàu bản sắc. Món Kính Coong, với hương vị đặc trưng và ý nghĩa văn hóa sâu sắc, chắc chắn sẽ mang lại cho bạn những trải nghiệm khó quên.
