Việc bỏ hạn mức tín dụng đang trở thành một bước tiến quan trọng trong việc cải cách điều hành của ngành ngân hàng Việt Nam. Từ năm 2011, cơ chế hạn mức tăng trưởng tín dụng đã được duy trì như một công cụ hành chính để kiểm soát sự tăng trưởng của tín dụng. Tuy nhiên, với sự phát triển của công nghệ và nhu cầu cải thiện môi trường kinh doanh, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đang hướng tới bỏ hạn mức này và chuyển sang một cơ chế giám sát mới.
Một trong những yếu tố then chốt trong việc giám sát hoạt động tín dụng của hệ thống ngân hàng khi bỏ hạn mức tín dụng là Thông tư 35/2015/TT-NHNN. Thông tư này yêu cầu các ngân hàng phải thiết lập một hệ thống báo cáo thống kê chi tiết về hoạt động cấp tín dụng, năng lực vốn, giám sát rủi ro nợ xấu và hoạt động ngoại bảng. Các ngân hàng phải cập nhật tình hình hoạt động với NHNN định kỳ hàng tuần hoặc hàng tháng theo các form mẫu được quy định.
Thông tư 35 cung cấp các thông tin về phân tách dư nợ theo mã ngành kinh tế và mức độ bảo đảm, giúp NHNN đánh giá chính xác dòng chảy tín dụng của thị trường. Đối với các ngành nhạy cảm như đầu tư – kinh doanh bất động sản, khi dư nợ tăng mạnh, hệ thống sẽ tự đẩy thông điệp cảnh báo tới Vụ Chính sách tiền tệ. Các mẫu báo cáo khác buộc ngân hàng thương mại báo cáo chi tiết nợ quá hạn, nợ cơ cấu và xóa nợ ròng từng tháng, cung cấp góc nhìn sâu hơn về sức khỏe danh mục cho vay.
Khi bỏ hạn mức tín dụng, NHNN cần chuyển sang một hệ thống cảnh báo tự động hơn, dựa trên nền tảng của Thông tư 35. Để hệ thống này hoạt động hiệu quả, cần đẩy mạnh kết nối dữ liệu và số hóa toàn bộ các báo cáo theo chuẩn Thông tư 35, đồng thời thiết lập những ngưỡng cảnh báo cụ thể cho từng chỉ tiêu quan trọng. Sự phát triển của công nghệ và dữ liệu lớn (big data) sẽ tạo thuận lợi cho việc chuyển từ giám sát tuân thủ sang chủ động dự báo và rà soát rủi ro tín dụng liên tục.
Việc số hóa và ứng dụng Open API vào kho dữ liệu Thông tư 35 của toàn hệ thống ngân hàng đang trở thành một kỳ vọng lớn. Thông tư 64/2024/TT-NHNN được ban hành, hướng dẫn các ngân hàng về việc triển khai Open API để chia sẻ dữ liệu định danh giao dịch và trạng thái khoản thanh toán với bên thứ ba. Điều này mở ra một tương lai mới về việc số hóa và ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để quản lý rủi ro của hệ thống.
Với sự phát triển của công nghệ và sự cải thiện của môi trường dữ liệu, việc quản lý rủi ro tín dụng của hệ thống ngân hàng sẽ trở nên hiệu quả hơn. NHNN sẽ có thể giám sát hoạt động tín dụng của hệ thống ngân hàng một cách chính xác và chủ động hơn, đảm bảo dòng vốn tín dụng được dẫn đến đúng nơi cần thiết.
