Thị trường chứng khoán đóng vai trò quan trọng như một kênh dẫn vốn thiết yếu cho nền kinh tế. Để đảm bảo hoạt động hiệu quả của kênh này, việc thiết kế chính sách thuế phù hợp là yếu tố then chốt, đòi hỏi sự cải cách thực chất và phù hợp với năng lực thực thi. Nhằm củng cố nội lực cho phát triển bền vững, chính sách thuế cần được điều chỉnh để tạo môi trường đầu tư thuận lợi.
Gần đây, đề xuất áp thuế ngay đối với cổ phiếu thưởng và cổ tức bằng cổ phiếu đã gây ra nhiều tranh cãi trong cộng đồng đầu tư. Các chuyên gia nhận định rằng trong bối cảnh Chính phủ đang nỗ lực thu hút dòng vốn cá nhân vào thị trường chứng khoán, việc đánh thuế ngay khi nhận cổ phiếu thưởng có thể tạo ra tâm lý e ngại đối với nhà đầu tư. Điều này có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của thị trường vốn, vốn đang cần sự thúc đẩy để thu hút và giữ chân các nhà đầu tư.
Ông Nguyễn An Huy, cố vấn tài chính cấp cao tại FIDT, đưa ra quan điểm rằng chính sách thuế chứng khoán hiện hành của Việt Nam đã tiệm cận thông lệ quốc tế nhưng vẫn tồn tại một số bất cập. Khi so sánh với các loại tài sản khác như bất động sản, có sự chênh lệch trong cách áp dụng thuế. Ông lấy ví dụ về thuế thừa kế, theo đó cổ phiếu thừa kế phải chịu mức thuế 10%, trong khi tài sản bất động sản thừa kế giữa các thành viên gia đình trực hệ được miễn hoàn toàn thuế thu nhập cá nhân. Điều này dẫn đến sự không công bằng và nhất quán trong chính sách thuế.
Ông Huy nhấn mạnh rằng nếu mục tiêu là xây dựng thị trường vốn mạnh, nơi người dân có thể đầu tư bền vững, thì chính sách thuế cần đảm bảo công bằng và nhất quán. Một số quốc gia như Singapore đã áp dụng chính sách không đánh thuế lãi vốn đối với các giao dịch chứng khoán và đã bãi bỏ thuế thừa kế từ năm 2008, tạo ra môi trường đầu tư thuận lợi và thu hút các nhà đầu tư.
Đối với Việt Nam, ông Huy cho rằng hiện tại chưa cần có cơ chế quá ưu đãi với thị trường chứng khoán. Thay vào đó, chỉ cần đảm bảo tương đối công bằng khi so sánh với bất động sản là hợp lý. Một trong những đề xuất được đưa ra là cho phép nhà đầu tư chọn giữa cách tính 0,1% trên giá trị bán hoặc 20% trên phần lãi ròng. Điều quan trọng là phát triển thị trường chứng khoán cần đi theo lộ trình có chiều sâu, không thể đốt cháy giai đoạn.
Hiện tại, Chính phủ đang xem xét các ý kiến về mức giảm trừ gia cảnh, thuế thu nhập bán chứng khoán, bất động sản trong dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân. Việc điều chỉnh chính sách thuế sẽ có tác động trực tiếp đến thị trường chứng khoán và cộng đồng đầu tư, do đó cần được xem xét kỹ lưỡng và cân nhắc đa chiều.
