Trong giai đoạn 2025-2035, đô thị thông minh sẽ cần một hạ tầng số hiện đại và tinh vi để giúp dữ liệu công trở thành công cụ ra quyết định và vận hành đô thị một cách minh bạch, theo thời gian thực và tiết kiệm nguồn lực. Công nghệ blockchain đang ngày càng chứng minh vai trò quan trọng của mình trong việc xây dựng đô thị vận hành dựa trên dữ liệu mở.
Công nghệ blockchain được xem là một hạ tầng mềm quan trọng cho đô thị thế hệ mới, tương đương với hạ tầng cứng như điện, nước và giao thông. Theo ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm Ủy ban Ứng dụng Fintech của Hiệp hội Blockchain Việt Nam, giá trị cốt lõi của công nghệ blockchain nằm ở khả năng lập trình hóa quy trình, phi vật chất hóa dữ liệu và phân tán trách nhiệm vận hành dựa trên một chuẩn mực kiểm chứng công khai.
Khi dữ liệu công được ghi nhận trên một blockchain mở, mọi thao tác chỉnh sửa, can thiệp hay sai lệch đều có thể bị phát hiện ngay lập tức. Điều này giúp làm trong sạch hóa quá trình vận hành công và giảm thiểu các tiêu cực. Nhiều doanh nghiệp công nghệ đã bắt đầu ứng dụng blockchain tại các địa phương, từ việc xây dựng sàn giao dịch tài sản số đến phát triển các nền tảng thanh toán DeFi và hệ thống blockchain nội bộ hỗ trợ truy xuất dữ liệu kim hoàn, tài sản đô thị và tín nhiệm tài chính công.
Để xây dựng đô thị thông minh, việc thiết kế lại cấu trúc dữ liệu nền là hết sức quan trọng. Các thành phố như Singapore, Hàn Quốc, Thụy Sĩ và Hồng Kông đã bắt đầu quá trình chuyển đổi số bằng cách chuẩn hóa dữ liệu công, lựa chọn công nghệ phù hợp và tạo môi trường thử nghiệm (sandbox) để kiểm tra thực tế từng ứng dụng trước khi nhân rộng.
Công nghệ blockchain giúp khôi phục niềm tin giữa người dân và chính quyền thông qua khả năng xác minh công khai mọi quyết định của Nhà nước. Hệ thống sổ cái phân tán (DLT) tạo ra một bản ghi chính thức và chống lại việc sửa lại quá khứ, giúp tăng cường tính minh bạch trong quản trị đô thị. Một thành phố minh bạch không phải là nơi không có sai sót, mà là nơi mà mọi quyết định, đúng hay sai, đều để lại dấu vết và có thể được kiểm tra, phản biện và đánh giá dựa trên dữ liệu thật.
Hiện tại, một số công ty đang tập trung xây dựng các bộ công cụ để hỗ trợ chính quyền địa phương triển khai hệ thống truy xuất công khai trên dữ liệu ngân sách, giấy phép xây dựng và đất công thông qua giao diện trực tuyến. Với sự hỗ trợ của công nghệ blockchain, đô thị thông minh trong tương lai sẽ trở thành hiện thực, giúp nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân và tạo ra một môi trường sống minh bạch, hiệu quả.
Việc áp dụng công nghệ blockchain trong xây dựng đô thị thông minh không chỉ giới hạn ở một vài khía cạnh cụ thể mà còn có thể được mở rộng ra nhiều lĩnh vực khác. Bằng cách tận dụng các tính năng của công nghệ này, các thành phố có thể không chỉ tăng cường tính minh bạch mà còn có thể tạo ra các mô hình kinh tế và xã hội mới, đem lại lợi ích cho cả người dân và chính quyền.
Công nghệ blockchain đang mở ra những cơ hội mới cho việc xây dựng và phát triển đô thị thông minh. Tuy nhiên, để thành công, các thành phố cần xây dựng một chiến lược toàn diện, bao gồm việc chuẩn bị hạ tầng, nâng cao nhận thức về công nghệ và đảm bảo sự tham gia của tất cả các bên liên quan.
